Bangladesz

Sytuacja chrześcijan w Bangladeszu

Position auf dem Weltverfolgungsindex

Miejsce 29 / 68 pkt (ŚIP 2021: Miejsce 31 / 67 pkt )

Okres badawczy: 01.10.2020 – 30.08.2021

Spis treści

Wnioski

Grupy najbardziej dotknięte restrykcjami, dyskryminacją i atakami to konwertyci ze środowisk muzułmańskich, hinduistycznych, buddyjskich lub etnicznych/plemiennych. Z obawy przed przemocą chrześcijanie spotykają się najczęściej w małych kościołach domowych lub tajnych grupach. Działające wśród muzułmańskiej większości kościoły ewangeliczne, w tym wiele zielonoświątkowych, spotykają się z prześladowaniami, ale nawet historyczne kościoły, takie jak Kościół rzymskokatolicki, coraz częściej są atakowane, a ich członkowie otrzymują groźby śmierci. Podwójne niebezpieczeństwo – na tle religijnym oraz etnicznym – grozi plemiennym chrześcijanom, jakimi są Santal. Codziennie zmagają się z problemem zawłaszczania ziemi oraz brutalnymi atakami. W podobnej sytuacji są chrześcijanie wśród muzułmańskich Rohingya, którzy uciekli do Bangladeszu z Mjanmy.

 Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletną dokumentację w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

Spis treści

1. Tło

Historycznie stosunki między chrześcijanami a rządem układały się dobrze. Jednak w ostatnich latach obserwuje się wzrost radykalizmu wśród grup islamskich. Pomimo działań rządu mających na celu opanowanie i powstrzymanie przemocy nadal dochodzi do ataków, także śmiertelnych, na osoby działające na rzecz praw człowieka i mniejszości religijnych.

Bangladesz jest ojczyzną dla ponad 150 mln muzułmanów, w większości sunnitów. Jeszcze do niedawna kraj trzymał się z dala od radykalizmu, który szerzył się w innych częściach świata. Są jednak wyraźne oznaki, że to się zmienia. Nieco ponad 9% ludności to hindusi, którzy cierpią z powodu ataków radykalnych muzułmanów. Chrześcijanie są maleńką mniejszością. Doświadczają marginalizacji, a jeśli należą do mniejszości etnicznych, grozi im podwójne niebezpieczeństwo. Chrześcijańscy konwertyci szybko znajdują się na celowniku radykalnych grup islamskich lub otaczających ich muzułmańskich przedstawicieli lokalnej społeczności. Spotykają się z wieloma przejawami przemocy. Kościoły i wszystkie mniejszości religijne starają się trzymać z dala od polityki, choć nie mogą nie zauważyć rosnącego konserwatyzmu i radykalizacji islamu w kraju.

Po szybkim przejęciu Afganistanu przez talibów w sierpniu 2021 r. media społecznościowe w Bangladeszu były pełne pochwał i wyrazów wdzięczności. Zamieszczamy tylko dwa z tysięcy podobnych wpisów fundamentalistów islamskich w Bangladeszu w reakcji na, jak twierdzą, zwycięstwo islamu: „Idźcie naprzód (talibowie), świat przyszłości czeka, abyście go poprowadzili!”; „Jestem tak szczęśliwy, że widzę zwycięstwo islamu przed moją śmiercią. Nigdy wcześniej w całym moim życiu nie byłem tak szczęśliwy!”.

Źródło: Johnson T M i Zurlo G A (red.), World Christian Database (Leiden/Boston: Brill, dane na kwiecień 2021 r.; dostosowane zgodnie z szacunkami OD)

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju.

Region Gór Czatgańskich (ang. Chittagong Hill Tracts) na północy Bangladeszu, z licznymi mniejszościami etnicznymi, jest często pomijanym punktem zapalnym, w którym dochodzi do łamania praw chrześcijan zarówno przez muzułmańską większość, jak i mniejszość buddyjską. Wraz z przyjęciem przez Bangladesz ponad 700 tys. islamskich uchodźców z sąsiedniej Mjanmy w ciągu ostatnich 3 lat powstały kolejne punkty zapalne. Większość uchodźców zamieszkuje dystrykt Cox's Bazar na południowo-wschodnim krańcu Bangladeszu. Kraj z trudem radzi sobie z opieką nad nimi, nawet z pomocą społeczności międzynarodowej. Wysiłki w zakresie repatriacji utknęły w martwym punkcie, a im dłużej uchodźcy pozostają w obozach, tym większe jest ryzyko, że niektórzy z nich poddadzą się islamskiej radykalizacji, co będzie miało wpływ również na Bangladesz. Ponadto, ponieważ junta nadal represjonuje pozostałą mniejszość Rohingya w stanie Arakan w Mjanmie, uciekinierzy nie mają możliwości powrotu. Obozy dla uchodźców są teraz także domem dla niewielkiej mniejszości Rohingya nawróconych na chrześcijaństwo. Stawiają oni czoła rosnącej presji i przemocy, ale nie mają dokąd uciec.

Spis treści

3. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Paranoja dyktatorska oraz islamski ekstremizm

Polityka w Bangladeszu jest coraz bardziej zdominowana przez konflikt między Ligą Awami a Nacjonalistyczną Partią Bangladeszu (BNP). Obie partie ulegają wpływowym grupom islamskim, aby w ten sposób zdobyć więcej głosów. Chociaż chrześcijanie i inne mniejszości religijne cieszą się większą wolnością niż w wielu innych krajach muzułmańskich, rosnąca niestabilność polityczna i przemoc oznaczają, że pozycja społeczna chrześcijan jest bardzo niekorzystna. Szczególnie niepokojące są znane powiązania partii opozycyjnej z radykalnymi ugrupowaniami islamskimi, które w przeszłości stosowały przemoc polityczną. Napływ setek tysięcy uchodźców Rohingya uciekających z Mjanmy spowodował dodatkowe obciążenie gospodarcze i polityczne. Pandemia COVID-19 i związana z nią sytuacja gospodarcza pogłębiła paranoję dyktatorską.

Nacjonalizm religijny – buddyjski i hinduistyczny, połączony z wrogością etniczno-religijną i uciskiem klanowym

W Bangladeszu jest prawie dwa razy więcej buddystów i ponad 10 razy więcej hindusów niż chrześcijan. Buddyści występują głównie wśród rdzennych grup ludności skupionych w Chittagong i Chittagong Hill Tracts, na granicy z Indiami i Mjanmą. Wśród tych grup ludności najbardziej znane jest plemię Czakma. W ostatnich latach coraz większa liczba Czakmów przechodziła na chrześcijaństwo. To spowodowało, że przywódcy buddyjscy i plemienni zaczęli wywierać większą presję na konwertytów. Nie dotyczy to wyłącznie rodziny, przyjaciół i sąsiadów, ale także radykalnych buddystów, których celem jest wzmocnienie lokalnych grup buddyjskich i tubylczych w stawianiu oporu chrześcijaństwu. W większości społeczności hinduistycznych przywódcy i rodziny wywierają na chrześcijańskich konwertytach presję, aby powrócili do hinduizmu

Spis treści

4. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Do tej grupy należą pracownicy ambasad i zagraniczni pracownicy ważnego dla kraju sektora tekstylnego. Ich działalność jest ściśle monitorowana. Czasem otrzymują groźby od radykalnych bojowników islamskich.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Grupa ta składa się z Kościoła rzymskokatolickiego i Kościoła Bangladeszu (anglikańskiego). Członkowie tych kościołów są często zastraszani, a ich działalność jest monitorowana.

Społeczności konwertytów

Konwertyci pochodzą ze środowisk muzułmańskich, hinduistycznych, buddyjskich lub plemiennych. To oni spotykają się z najsilniejszymi prześladowaniami, nie tylko ze strony własnych rodzin i lokalnej społeczności. W obawie przed przemocą często tworzą sekretne grupy i spotykają się w tajemnicy.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Do tej grupy należą wspólnoty baptystów i zielonoświątkowców, którzy gromadzą się na nabożeństwa głównie w kościołach domowych. Często są zastraszani, a niekiedy brutalnie atakowani.

Spis treści

5. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Bangladeszu

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt.  Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt. (6 x 16,7 = 100).

Życie prywatne

Praktykowanie religii we własnym domu nie jest dla Banglijczyków łatwe. Konwertyci żyją w strachu i często wolą nie przyznawać się do konwersji, nawet przed najbliższą rodziną. Ci, którzy jawnie utożsamiają się z chrześcijaństwem, są nękani i zastraszani. Spotykanie się z innymi chrześcijanami może być ryzykowne ze względu na presję rodziny i społeczną kontrolę.

Życie rodzinne

Wychowanie dzieci zgodnie z przekonaniami religijnymi jest dużym wyzwaniem dla chrześcijańskich rodziców. Uroczystości chrześcijańskie są często zakłócane przez muzułmański tłum. Powszechne jest nierówne traktowanie chrześcijańskich studentów i uprzywilejowana pozycja islamskich kierunków studiów. Dyskryminacja dotyka także osoby kształcące się poza islamskim systemem edukacji. Stanowi to duży problem dla rodziców, którzy są konwertytami. Uczęszczanie do klas islamskich i korzystanie z islamskich podręczników przez dzieci chrześcijan narusza prawa rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.

Życie w społeczeństwie

Ze względu na niewielką liczebność społeczności chrześcijańskie są często zdane na łaskę najbliższych sąsiadów, jeśli chodzi o bezpieczeństwo społeczne i ekonomiczne. Naciski ze strony radykalistów mogą skłonić członków lokalnej społeczności do traktowania chrześcijan z wrogością, by nakłonić ich do porzucenia nowej religii. Radykalne grupy islamskie biorą na celownik rodziny w trudnej sytuacji ekonomicznej i próbują nakłonić je do konwersji, obiecując pieniądze, żywność i edukację dla ich dzieci. W ostatnich latach nasiliła się również przemoc tłumów wobec konwertytów. Oficjalnie artykuł 28 (1) konstytucji Bangladeszu z 1972 r. stanowi: „Państwo nie może dyskryminować żadnego obywatela ze względu na religię, rasę, kastę, płeć lub miejsce urodzenia”, a artykuł 29 zapewnia równość szans w zatrudnieniu publicznym. W praktyce jednak mniejszości, a zwłaszcza chrześcijanie, spotykają się z powszechną dyskryminacją zarówno pod względem społecznym, jak i ekonomicznym.

Życie w kraju

Artykuł 41 ust. 1 lit. a) konstytucji Bangladeszu chroni podstawowe prawo obywateli do swobodnego wyznawania, praktykowania i propagowania religii. Z prawnego punktu widzenia proces konwersji wydaje się bardzo prosty: prawo wymaga, aby osoba nawrócona udała się do prawnika i przedstawiła pisemny, podpisany dokument, w którym stwierdza, że zmieniła religię z powodów osobistych, bez nacisku i z własnej woli. Dla każdego chrześcijanina, buddysty czy hindusa, który chce zostać muzułmaninem, procedura ta jest niemalże formalnością. Jednak gdy muzułmanin chce zostać chrześcijaninem, normalne jest, że spotyka się z niechętną reakcją prawnika, który czasami nawet odmawia (bezprawnie) rejestracji konwersji. Ponieważ islam jest religią państwową i religią zdecydowanej większości, muzułmanie, którzy przechodzą na chrześcijaństwo, oprócz trudności prawnych spotykają się również z silną presją społeczną i rodzinną.

Życie w kościele

Rosnąca w ostatnich latach wrogość wobec chrześcijan sprawiła, że budowanie i pielęgnowanie życia wspólnoty kościelnej stało się trudnym zadaniem. Wiele radykalnych grup islamskich monitoruje kościoły chrześcijańskie, nękając i grożąc przemocą tym, których podejrzewają o prozelityzm. Konwertyci z islamu są również poddawani surowej kontroli zarówno ze strony rodziny, jak i władz lokalnych. Z tego powodu wielu przywódców kościelnych boi się chrzcić nawróconych muzułmanów w obawie przed brutalnymi represjami.

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• 23-letnia katoliczka została zgwałcona i brutalnie zamordowana w Rangpur.
• 20 grudnia 2020 r. 5-letni chłopiec został otruty przez krewnego, aby uniemożliwić rodzicom wychowanie go na chrześcijanina.

Spis treści

6. Perspektywa 5-letnia

W okresie sprawozdawczym ŚIP 2022 nastąpił wzrost o 1,3 punktu w stosunku do ŚIP 2021, co potwierdza trend ostatnich lat. Wynika to ze wzrostu wszystkich form przemocy i nieco wyższego wyniku w obszarach „życie prywatne i „życie w rodzinie”, ponieważ rodzinom łatwiej było ograniczać wolność konwertytów, gdyż z powodu pandemii byli oni w większości zamknięci w domach. Chrześcijanie nadal spotykają się z dyskryminacją i przemocą.

Spis treści

7. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety: Trudno jest być kobietą w Bangladeszu, kraju wyraźnie patriarchalnym i rozwarstwionym klasowo. Zwłaszcza chrześcijanki nawrócone z innych religii są narażone na prześladowania ze strony rodziny i lokalnej społeczności. Konwersja jest postrzegana jako zdrada kultury i religii, a przy wysokim poziomie zależności od mężczyzn powszechne są napaści na tle seksualnym, gwałty i przymusowe małżeństwa. Kobiety bywają również maltretowane fizycznie i psychicznie. Uprowadzenia i przymusowe małżeństwa są realnym zagrożeniem dla wszystkich chrześcijańskich kobiet i dziewcząt, także w obozach dla uchodźców. Wiele dziewcząt uznaje się za zaginione, a służby odpowiedzialne za ich odszukanie nie podchodzą do problemu z odpowiednim zaangażowaniem.

• Uprowadzenia
• Dyskryminacja w szkole / poprzez dostęp do edukacji
• Przymusowy rozwód
• Wymuszone małżeństwo
• Przemoc fizyczna
• Przemoc psychiczna
• Przemoc seksualna

Mężczyźni: Patriarchalna kultura Bangladeszu powoduje, że w rodzinie mężczyźni nawracają się jako pierwsi i w związku z tym to oni jako pierwsi stają w obliczu prześladowań. Powszechnym zjawiskiem są pobicia i zastraszanie na tle religijnym. Mężczyźni padają ofiarą fałszywych oskarżeń i uwięzienia. Presja ze strony członków społeczności i lokalnych przywódców muzułmańskich spowodowała, że mężczyźni zaczęli uciekać z domów. Ponieważ to mężczyźni są głównymi żywicielami rodzin, jeśli stracą pracę lub trafią do więzienia, odbija się to na całej rodzinie. Wszelkie trudności gospodarcze, z jakimi zmagają się Banglijczycy, jeszcze bardziej pogłębiła pandemia COVID-19.

• Brak dostępu do wspólnoty ludzi wierzących / sieci społecznych
• Wydziedziczenie lub odebranie prawa własności
• Fałszywe oskarżenia
• Uwięzienie przez władze państwowe
• Przemoc fizyczna
• Przemoc psychiczna

Spis treści

8. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Zgodnie z raportem Departamentu Stanu USA dotyczącym wolności religijnej na świecie za rok 2020: „Członkowie mniejszości religijnych, w tym hindusi, buddyści i chrześcijanie, którzy czasami reprezentują także mniejszości etniczne, stwierdzili, że rząd nieskutecznie zapobiega przymusowym eksmisjom i przejęciom ziemi wynikającym ze sporów o ziemię”.

Wszystkie mniejszości religijne są narażone na dyskryminację i przemoc, w tym mniejszościowe grupy islamskie, takie jak szyici i Ahmadijja, a także mniejszości hinduistyczne i buddyjskie. Pojawiły się apele, wciąż nieuwzględnione, o uznanie wyznawców Ahmadijja za mniejszość niemuzułmańską. Społeczna wrogość wobec Ahmadijja jest daleko posunięta. W lipcu 2020 r. radykalni muzułmanie wykopali zwłoki 3-dniowej, nie będącej sunnitką dziewczynki Ahmadijja z cmentarza we wschodnim mieście Brahmanbaria,. Hindusi są drugą co do wielkości grupą religijną w kraju po muzułmanach sunnickich. Oni także są dyskryminowani i narażeni na przemoc. Hinduskie kobiety są porywane i zmuszane do przejścia na islam.

Spis treści

9. Modlitwa

Módl się za Bangladesz:

• O mądrość dla lokalnych partnerów Open Doors, którzy wspierają prześladowanych wierzących w Bangladeszu oraz o energię i kreatywność w ich pracy.
• Aby wierzący z Bangladeszu znaleźli sposoby, by spotykać się na wspólnych nabożeństwach i wzajemnie umacniać się w wierze poprzez społeczność z innymi.
• O zaprzestanie ataków na kościoły oraz o to, by stały się one miejscami, w których można bezpiecznie oddawać cześć Bogu.