Demokratyczna Republika Konga

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022

We wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga (DRK) działa radykalna grupa islamska Sojusz Sił Demokratycznych (ADF-NALU). Grupa atakuje miejscową ludność, w tym wspólnoty chrześcijańskie i kościoły w prowincjach Ituri i Północne Kivu. W marcu 2021 r. Stany Zjednoczone oficjalnie powiązały ADF z Państwem Islamskim. Konwertyci na chrześcijaństwo, zarówno z islamu, jak i z religii tubylczych, spotykają się z presją, by brać udział w niechrześcijańskich praktykach i ceremoniach religijnych. Chrześcijanie krytycznie nastawieni do rządu muszą się liczyć z represjami i przemocą.

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

DRK jest pogrążone w konfliktach zbrojnych od ponad 50 lat, a walki między wieloma uzbrojonymi grupami rebeliantów trwają w całym kraju. Na wschodzie, gdzie ADF jest najbardziej znaczącą grupą, sytuację pogarsza jeszcze ingerencja państw sąsiednich.

Za czasów poprzedniego prezydenta Josepha Kabili słabe rządy prawa umożliwiły bezkarne stosowanie przemocy, których przejawem były uprowadzenia, zatrzymania i zabójstwa dziennikarzy w całym kraju. Notorycznie łamane są prawa obywateli do wolności wypowiedzi, zrzeszania się i demokratycznego wyboru rządu. Po długo odkładanych i spornych wyborach Felix Tshisekedi został zaprzysiężony na prezydenta w styczniu 2019 roku. Prezydent obiecał zagwarantować przestrzeganie praw podstawowych i uwolnił większość więźniów politycznych, ale walki między siłami bezpieczeństwa a grupami zbrojnymi, jak również ataki milicji na ludność cywilną, nadal się nasilają. Pomimo bogactwa zasobów naturalnych DRK zmaga się z inflacją i korupcją. Około 72% ludności żyje w ubóstwie.

Konflikt we wschodniej części kraju wykoleja proces pokojowy. DRK jest bardzo zróżnicowana etnicznie, jednak najpoważniejsze zagrożenie przychodzi ze wschodniej części kraju, która stała się bezpieczną przystanią dla ADF, która dąży do utworzenia Państwa Islamskiego w Ugandzie i od kilku lat atakuje kościoły i chrześcijan w północno-wschodniej DRK. Grupa została oznaczona jako Zagraniczna Organizacja Terrorystyczna przez Departament Stanu Stanów Zjednoczonych. Kobiety i dziewczęta narażone są na przemoc seksualną i przemoc ze względu na płeć z rąk członków grup zbrojnych. Mężczyźni i chłopcy są narażeni na przymusową rekrutację do bojówek, a także na uprowadzenia i zabójstwa. Szczególnym celem dżihadystów pastorzy są liderzy wspólnot.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Chrześcijanie są prześladowani przez islamskie ugrupowania zrbojne, którzy są szczególnie aktywni w prowincji Ituri i Północnym Kivu we wschodniej części kraju.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Prawa wspólnot rzymskokatolickich i protestanckich są łamane przez ugrupowania islamistyczne – kościoły są atakowane, a ich przywódcy są zastraszani. W Kinszasie, prowincji Kasai i prowincji Północne Kivu kościoły, klasztory i szkoły katolickie są dewastowane i plądrowane przez rebeliantów oraz grupy uzbrojonej młodzieży. 

Społeczności konwertytów

Konwertyci na chrześcijaństwo (zwłaszcza z islamu) są szczególnie widoczni w prowincjach Kiwu Północne i Kiwu Południowe. Doświadczają prześladowań ze strony bojowników islamskich oraz presji ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności. Nieco mniejszej presji poddawani są konwertyci z katolicyzmu na protestantyzm oraz konwertyci z tradycyjnych religii afrykańskich na chrześcijaństwo.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Kościoły baptystyczne i zielonoświątkowe szybko się rozwijają i są celem ataków islamistycznej grupy ADF-NALU. Spotykają się również z dyskryminacją ze strony członków historycznych grup chrześcijańskich.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Islamski ekstremizm jest najbardziej odczuwalny w Północnym Kiwu, gdzie wojujące grupy islamskie, takie jak ADF-NALU, wraz z ludźmi będącymi pod wpływem ich ideologii, atakują chrześcijan i kościoły. 

Korupcja oraz przestępczość zorganizowana

W Indeksie Percepcji Korupcji tworzonym przez Transparency International, DRK zajmuje 169 miejsce na 180, korupcja jest powszechna w sektorze publicznym i prywatnym. Chrześcijanie, którzy się temu sprzeciwiają, są narażeni na ataki. 

Paranoja dyktatorska

DRK ogromnie ucierpiała pod rządami kolejnych reżimów. Były prezydent Joseph Kabila bezprawnie odłożył wybory na dwa lata. Jego zwolennicy i aparat bezpieczeństwa wzięli na cel chrześcijan, którzy wyrażali niezadowolenie z jego rządów. Kiedy urzędujący prezydent Felix Tshisekedi doszedł do władzy w grudniu 2018 r., obiecał posprzątanie bałaganu i poprowadzenia kraju w kierunku reform. Jednak jak dotąd nie widać żadnych zmian, które mogłyby wpłynąć na sytuację chrześcijan i ochronić ich przed brutalnymi atakami grup rebelianckich w kraju. Korupcja jest powszechna, a aparat bezpieczeństwa nie jest rozliczany ze swoich działań.

Ucisk klanowy połączony z wrogością na tle etniczno-religijnym

Wiele aktów przemocy w Północnym Kivu, Kisangani i Kasai ma podłoże etniczne. Niektórzy przywódcy etniczni i bojownicy należą do sekt lub wyznają rdzenne systemy wierzeń, które są wrogie wobec chrześcijan.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

DRK jest państwem złożonym pod względem politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobiety zajmują niską pozycję społeczną, co wpływa na wiele aspektów ich życia, w tym na dostęp do edukacji. Chrześcijanki są narażone na uprowadzenia, gwałty, przemoc seksualną i pracę przymusową, zwłaszcza ze strony radykalnej grupy islamskiej ADF i grup zbrojnych w północno-wschodnich regionach. Ataki te powodują cierpienie psychiczne i traumę, a wstyd związany z przemocą seksualną często prowadzi do izolacji przez członków rodziny i lokalnej społeczności. Przymusowe małżeństwa (zawierane zazwyczaj w młodym wieku) i przymusowe rozwody są również zagrożeniem, zwłaszcza dla konwertytek. 

• Uprowadzenia
• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich
• Odebranie praw do opieki nad dziećmi
• Wydziedziczenie lub odebranie prawa własności
• Wymuszony rozwód
• Wymuszone małżeństwo
• Celowe uwodzenie
• Handel ludźmi
• Przemoc psychiczna
• Przemoc seksualna

Mężczyźni

W kontekście przemocy i bezkarności chrześcijańscy mężczyźni są narażeni na okaleczenia, uprowadzenia, przymusową rekrutację do grup islamistycznych, przymusową pracę, tortury i brutalne zabójstwa. Aby wyrwać się z rąk porywaczy, mężczyźni mogą być zmuszeni do płacenia okupów, które paraliżują i tak już zubożałe rodziny, skazując je na przeżycie kolejnych kilku lat w jeszcze bardziej rozpaczliwym ubóstwie. Chrześcijańscy mężczyźni spotykają się również z dyskryminacją w pracy i w dostępie do zatrudnienia. Prześladowania te osłabiają rodziny i cały Kościół, zwłaszcza gdy ich celem są przywódcy kościelni, którzy publicznie potępili przemoc.

• Uprowadzenia
• Przemoc ekonomiczna w miejscu pracy/biznesie
• Pobór do wojska / bojówek / służba wbrew sumieniu
• Handel ludźmi
• Śmierć
• Przemoc fizyczna

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wzrost o jeden punkt w ŚIP 2023 jest wynikiem rozszerzenia oddziaływania islamistycznego ugrupowania ADF i innych grup zbrojnych działających na terenie kraju. Ekspansja ta nie doprowadziła do natychmiastowego wzrostu przemocy wobec chrześcijan, ale spowodowała wyraźny wzrost presji w innych sferach życia. W okresie sprawozdawczym ŚIP 2023 islamscy terroryści z ADF spowodowali wiele cierpień w chrześcijańskiej społeczności. Islamiści wpływali również na treść kazań głoszonych w kościołach. Gwałty, niewolnictwo seksualne, przymusowe małżeństwa i porwania były powszechne na obszarach kontrolowanych lub w sferze wpływów ADF. Chrześcijanie spotykali się z ograniczeniami ze strony państwa – jak np. ograniczeniami wolności słowa, wydawania pozwoleń na rejestrację i swobodnego działania w kraju. To właśnie kombinacja tych czynników spowodowała wzrost ogólnego wyniku o jeden punkt.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Demokratycznej Republiki Konga.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• 7 lipca 2022 r. Bojownicy Sojuszniczych Sił Demokratycznych (ADF) mieli wkroczyć do Lume w prowincji Północne Kivu i spalić ośrodek zdrowia, zabijając w nim czterech pacjentów. Terroryści zabili dziewięciu cywilów, zanim wycofali się do Parku Narodowego Virunga. 
• Niemowlęta i pacjenci byli wśród zabitych w pewnym, w większości chrześcijańskim, mieście. Według relacji VOA z 9 lipca Państwo Islamskie przyznało się do odpowiedzialności za atak za pośrednictwem swojej agencji informacyjnej.
• 25 czerwca 2022 r. ADF kontynuowała ataki na wspólnoty chrześcijańskie we wschodniej DRK, atakując osadę Mamove, zabijając sześć kobiet i trzech mężczyzn, raniąc dwie inne osoby i paląc dwa domy. W drugim nalocie później tego dnia napastnicy zabili pięciu mężczyzn w Kisima-centrum przy głównej drodze prowadzącej do granicy z Ugandą.
• 21 czerwca 2022 r. Członkowie ADF zabili co najmniej 10 chrześcijan w pobliżu wioski Makisabo w Beni, w zasadzce, w której uczestniczyły trzy samochody.

Życie prywatne

Przyznanie się do bycia chrześcijaninem na terenach kontrolowanych przez ADF jest bardzo niebezpieczne. Dżihadyści zabijali osoby noszące chrześcijańskie symbole religijne. Spotkania z innymi chrześcijanami mogą skończyć się uprowadzeniem lub śmiercią. Konwertyci międzywyznaniowi (np. katolicy, którzy wstępują do wspólnoty ewangelikalnej) również spotykają się z presją i dyskryminacją ze strony rodziny i społeczności. Mogą nawet zostać wyrzuceni z domu. 

Życie rodzinne

Na terenach kontrolowanych przez ADF dzieci chrześcijańskie mogą być uprowadzane ze szkół lub zmuszane do nauki pism islamskich. Konwertyci (chrześcijanie ze środowisk muzułmańskich lub protestanci ze środowisk katolickich) mogą utracić prawo do spadku i być poddawani presji, aby się rozwieść. Przymusowy rozwód jest środkiem karnym dla konwertyty, a także motywowany jest obawą, że dżihadyści z ADF mogą zaatakować społeczność w odwecie za odejście jej członka od islamu.

Życie w społeczeństwie

ADF i grupy rewolucyjne niszczą chrześcijańskie biznesy. Chrześcijanie napotykają trudności w podróżowanie i dostępie do edukacji. We wschodniej części DRK powszechne jest uprowadzanie dziewczynek, zwłaszcza chrześcijanek, przez grupy zbrojne. Mogą być zmuszane do zawierania małżeństw z członkami grupy. Członkowie lokalnej społeczności często kontrolują chrześcijan na swoim terenie; informują policję o ich działalności, śledzą, podsłuchują rozmowy telefoniczne, czytają wiadomości. Na terenach kontrolowanych przez bojowników każdy, kto wypowiada się przeciwko grupom islamskim, naraża się na poważne niebezpieczeństwo. W czerwcu 2019 r. terroryści porwali katolickiego księdza za potępienie przemocy.

Życie w państwie

Przemoc wobec chrześcijan może być popełniana bezkarnie, a chrześcijanie, którzy wypowiadają się przeciwko niesprawiedliwości lub korupcji, są celem ataków.

Życie w kościele

W regionach objętych konfliktem, gwałtowne ataki spowodowały, że wioski i kościoły opustoszały. Władze monitorują kościoły i treść kazań, zwłaszcza te, które są postrzegane jako „nieprzychylne” prezydentowi. W niektórych rejonach państwo uniemożliwia działalność kościelną, twierdząc, że może ona przerodzić się w zakłócanie porządku publicznego. Ministerstwo Sprawiedliwości (MOJ) nie wydaje zezwoleń na rejestrację nowych kościołów od 2014 roku. 

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

DRK zobowiązała się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)

DRK nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Konwertyci są poddawani ostracyzmowi, a członkowie rodziny przeciwni ich konwersji grożą im rozwodem i utratą prawa do dziedzictwo (art. 18 ICCPR)
2. Chrześcijańskie konwertytki narażone są na przymusowe małżeństwa z muzułmanami (CEDAW Art. 16)
3. Sprawcy przemocy wobec chrześcijan pozostają bezkarni (art. 2 ICCPR)
4. Dzieci chrześcijańskie mogą być zmuszane do nauki pism islamskich (ICCPR Art. 18 i CRC Art. 14)
5. Chrześcijanie są zabijani przez członków organizacji terrorystycznych (ICCPR Art. 6.1)

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Według Departamentu Stanu USA (IRFR 2021) w prowincjach wewnętrznych doszło do kilku ataków na członków społeczności Świadków Jehowy. Rząd użył również nadmiernej siły wobec grupy religijnej Bundu dia Kongo, co spowodowało śmierć ponad 55 osób w kwietniu 2020 r. w zachodniej części prowincji Kongo Centralne.

Spis treści

10. Open Doors w DRK

Działalność Open Doors w DRK rozpoczęła się w 2016 roku. Naszym pragnieniem jest, aby Kościół w DRK był w stanie zapewnić fizyczne i duchowe wsparcie prześladowanym chrześcijanom, aby wzmocnić ich w obliczu prześladowań. Nasze działania w DRK obejmują:   

• Szkolenia w zakresie gotowości do prześladowań i opieki nad osobami dotkniętymi traumą 
• Szkolenia w zakresie ekonomicznej niezależności i uczniostwa

Spis treści

11. Módl się za DRK

• Módl się, aby rząd szukał prawdziwych i trwałych rozwiązań dla pogłębiającego się kryzysu bezpieczeństwa w Demokratycznej Republice Konga.
• Módl się, o pastorów na wschodzie kraju: o odwagę do pozostania w wierze, o mądrość w tworzeniu wspólnot dla prześladowanych chrześcijan oraz o wierną pomoc osobom, które doznały urazu i zostały przesiedlone.
• Módl się, o wzmocnienie Kościoła poprzez programy szkoleniowe i programy wsparcia po traumie, które prowadzą partnerzy Open Doors.