Demokratyczna Republika Konga

Spis treści

Kluczowe ustalenia

Okres badawczy: od 1 października 2023 do 30 września 2024

We wschodnich regionach Demokratycznej Republiki Konga, zwłaszcza w Północnym Kiwu, sytuacja chrześcijan staje się coraz bardziej niebezpieczna ze względu na obecność grup zbrojnych takich jak „Sojusz na rzecz Sił Demokratycznych” (ADF-NALU). Grupa ta, która zadeklarowała wierność Państwu Islamskiemu (ISIS), atakuje chrześcijan szczególnie brutalnie. Skala ataków jest alarmująca: chrześcijańskie wioski są palone, pastorzy, księża i świeccy chrześcijanie zaś atakowani i uprowadzeni, a ADF i inne zbrojne frakcje zadają chrześcijańskim społecznościom niezliczone cierpienia. Na terenie działa ponad sto różnych grup zbrojnych, co czyni go niezwykle niebezpiecznym dla każdego, kto występuje przeciwko tym organizacjom. Co więcej, Ruch 23 Marca (grupa rebeliantów M23), według ustaleń ONZ wspierany przez rząd Rwandy, również atakował chrześcijańskich cywilów, dodatkowo pogarszając sytuację w zakresie bezpieczeństwa w DRK.

Konwertyci z islamu, a także rdzennych religii, którzy chcą brać udział w chrześcijańskich praktykach religijnych, muszą stawić czoło presji rodziny i lokalnej społeczności. Przedstawiciele Kościoła katolickiego, którzy publicznie wzywali rząd do przestrzegania konstytucyjnych terminów wyborczych, również doświadczyli werbalnego nękania i różnych form zakłócania ich działalności z powodu upominania się o należne prawa. 

Spis treści

Profil kraju w formacie PDF

Poniższy profil kraju stanowi przetłumaczoną część szczegółowych raportów przygotowanych przez World Watch Research, dział badawczy Open Doors. Profil kraju dostępny jest również do pobrania w formacie PDF. Szczegółowe raporty w oryginalnej wersji angielskiej (części "Informacje ogólne" oraz "Dynamika prześladowań") znajdują się na końcu strony.

SKRÓCONY PROFIL KRAJU W PDF

Spis treści

1. Tło

DRK od ponad 50 lat doświadcza konfliktu między wieloma uzbrojonymi grupami rebeliantów. Słabe rządy prawa umożliwiły bezkarne stosowanie przemocy, w tym uprowadzenia, zatrzymania i zabójstwa dziennikarzy. Według raportu Międzynarodowej Grupy Kryzysowej Crisis Watch z czerwca 2024 roku, krajobraz polityczny DRK znacząco się zmienił. 11 czerwca 2024 roku, po miesiącach opóźnień, władzę przejął nowy rząd, kierowany przez premiera Suminwę. Pomimo bogactwa zasobów naturalnych DRK zmaga się z inflacją i korupcją.

Raport Freedom House z 2024 roku przedstawia wyzwania, przed którymi DRK stoi niezmiennie od dziesięcioleci i klasyfikuje kraj jako „pozbawiony wolności”, wskazując na poważne ograniczenia praw politycznych i swobód obywatelskich.

Na wschodzie, gdzie ADF jest grupą najbardziej znaną, sytuację pogarsza ingerencja ze strony sąsiednich krajów. ADF została uznana przez Departament Stanu USA za zagraniczną organizację terrorystyczną.

Kobiety i dziewczęta narażone są na przemoc seksualną i przemoc ze względu na płeć z rąk członków grup zbrojnych Mężczyźni i chłopcy są narażeni na przymusową rekrutację do bojówek, a także na uprowadzenia i zabójstwa. Szczególnym celem dżihadystów są pastorzy i liderzy wspólnot.

Spis treści

2. Sytuacja w poszczególnych regionach kraju

Chrześcijanie napotykają liczne trudności ze strony islamskich bojowników, którzy są aktywni w Kiwu Północnym i w prowincji Ituri.  

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Historyczne wspólnoty chrześcijańskie

Społeczności rzymskokatolickie i protestanckie doświadczają przemocy ze strony ugrupowań zbrojnych, które przybierają postać ataków na kościoły i zastraszania ich przywódców. Kościoły, klasztory i szkoły katolickie były dewastowane i plądrowane przez uzbrojone grupy młodzieży lub milicji od Kinszasy (stolicy), aż po centralną prowincję Kasai, a ostatnio także we wschodniej prowincji Kiwu Północne.

Społeczności konwertytów

Konwertyci na chrześcijaństwo (zwłaszcza z islamu) żyją głównie w Północnym Kiwu. Doświadczają prześladowań ze strony bojowników islamskich oraz presji ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności. Natomiast w mniejszym stopniu presji ze strony społeczności doświadczają również konwertyci międzywyznaniowi (z katolicyzmu na protestantyzm) czy konwertyci z afrykańskich tradycyjnych religii na chrześcijaństwo.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Kościoły baptystyczne i zielonoświątkowe szybko się rozwijają i stają się celem islamistycznej grupy ADF-NALU. Spotykają się one również z dyskryminacją ze strony członków historycznych społeczności chrześcijańskich.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Taka sytuacja ma miejsce w Północnym Kiwu, gdzie chrześcijanie i kościoły są celem ataków radykalnych grup islamskich, takich jak ADF-NALU, oraz ludzi będących pod wpływem ich ideologii.

Przestępczość zorganizowana oraz korupcja

W Indeksie Percepcji Korupcji tworzonym przez Transparency International DRK zajmuje 162. na 180 miejsc. Korupcja (oraz bezkarność) szerzy się zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Chrześcijanie, którzy się jej sprzeciwiają, są narażeni na ataki.

Paranoja dyktatorska

DRK ogromnie ucierpiała pod rządami kolejnych reżimów. Były prezydent Joseph Kabila bezprawnie odłożył wybory na dwa lata. Jego zwolennicy i aparat bezpieczeństwa wzięli na cel chrześcijan, którzy wyrażali niezadowolenie z jego rządów. Urzędujący prezydent Felix Tshisekedi doszedł do władzy w grudniu 2018 roku, obiecując posprzątanie bałaganu i poprowadzenie kraju w kierunku rozwoju, ale jak dotąd nie wprowadził żadnych reform, które zwiększyłyby ochronę chrześcijan przed atakami grup rebeliantów w kraju. Korupcja jest powszechna, a aparat bezpieczeństwa nie jest rozliczany ze swoich działań.

Ucisk klanowy połączony z wrogością na tle etniczno-religijnym

Wiele aktów przemocy w Północnym Kiwu, Kisangani i Kasai ma podłoże etniczne. Niektórzy przywódcy etniczni i bojownicy należą do sekt lub wyznają rdzenne systemy wierzeń, które stają się źródłem wrogości wobec chrześcijan.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

DRK jest krajem złożonym politycznie, społecznie i gospodarczo. W różnych regionach kraju kobiety mają niższą pozycję społeczną niż mężczyźni, co wpływa na wiele aspektów ich życia, w tym opiekę nad dziećmi i kwestie dziedziczenia. Chrześcijanki mogą być narażone na porwania, gwałty, przemoc seksualną i pracę przymusową, zwłaszcza ze strony islamskiej radykalnej grupy ADF i grup zbrojnych w regionach północno-wschodnich. Ataki te powodują cierpienie psychiczne i traumę, a wstyd związany z przemocą seksualną często prowadzi do izolacji przez rodzinę i członków lokalnej społeczności. Przymusowe małżeństwa (często zawierane w bardzo młodym wieku) oraz przymusowe rozwody są również zagrożeniem, zwłaszcza dla konwertytek.

Formy wywierania nacisku:

• uprowadzenia, odebranie praw do opieki nad dziećmi;
• wydziedziczenie lub odebranie praw własności;
• wymuszony rozwód;
• wymuszone małżeństwo;
• handel ludźmi;
• przemoc fizyczna;
• przemoc psychiczna;
• przemoc seksualna.

Mężczyźni

W kontekście przemocy i bezkarności, chrześcijańscy mężczyźni są narażeni na okaleczenia, uprowadzenia, przymusową rekrutację do grup islamistycznych, przymusową pracę, okaleczenia, tortury i brutalne zabójstwa. Aby uniknąć porwań, mężczyźni mogą być zmuszani do płacenia okupów, które paraliżują i tak już zubożałe rodziny, skazując je na życie w jeszcze trudniejszych warunkach przez kolejne lata. Chrześcijanie spotykają się również z dyskryminacją w pracy i w dostępie do zatrudnienia. Prześladowania te osłabiają rodziny i szeroko pojęty Kościół, zwłaszcza gdy ich celem stają się przywódcy kościelni, którzy publicznie potępili przemoc.

Formy wywierania nacisku:

• uprowadzenia;
• nękanie ekonomiczne poprzez utrudniony dostęp do pracy/możliwości zatrudnienia/prowadzenia biznesu;
• pobór do wojska/bojówek /służba wbrew sumieniu;
• handel ludźmi;
• przemoc – śmierć;
• przemoc fizyczna;
• przemoc seksualna. 

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

W ciągu ostatnich pięciu lat obserwujemy stały wzrost ogólnego wyniku kraju. Wynik średniej presji wzrósł do 10,8 pkt w ŚIP 2025 z 10,2 pkt w ŚIP 2024, a także odnotowano niewielki wzrost i tak już bardzo wysokiego wyniku przemocy z 15,9 pkt w ŚIP 2024 do 16,1 pkt w ŚIP 2025. W regionie wschodnim chrześcijanie stoją przed poważnymi wyzwaniami, szczególnie z powodu ataków islamskich grup bojowników na kościoły i zgromadzenia religijne. Obecność zorganizowanej przestępczości potęguje te trudności, zakłócając życie społeczności i pogłębiając izolację wspólnot chrześcijańskich.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Demokratycznej Republiki Konga.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Spis treści

8. Przemoc

Tabela obejmuje tylko kilka kategorii przemocy na tle wyznaniowym w okresie sprawozdawczym - szczegółowe wyniki znajdują się w sekcji przemoc w Pełnym Dossier Kraju. Ponieważ wiele incydentów nie jest zgłaszanych, poniższe liczby należy rozumieć jako wartości minimalne. Jeśli nie można było dokładnie określić liczy przypadków, podano symboliczną liczbę w zaokrągleniu (10, 100 lub 1000*). Dane rzeczywiste mogą być dużo wyższe. To samo dotyczy liczb 10 000*, 100 000* oraz 1 000 000*.

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• 4-8 czerwca 2024: Ponad 80 chrześcijan zostało zabitych w wielu atakach w całym Północnym Kiwu, w wyniku czego kilka kościołów zostało zamkniętych. Odpowiedzialność za te okrutne ataki ponosi ADF. W jednym ze skoordynowanych ataków, który miał miejsce 7 czerwca 2024 r., terroryści zamordowali (ścięli głowy) 60 chrześcijan w wioskach Masala w prowincji Kiwu Północne.
• 12 czerwca 2024: Inny atak przeprowadzony przez ISIS w wiosce Mayikengo spowodował śmierć 42 chrześcijan. Terroryści przeprowadzili masakrę przy użyciu broni palnej i maczet.

Życie prywatne

Przyznanie się do bycia chrześcijaninem na terenach kontrolowanych przez ADF jest bardzo niebezpieczne. Dżihadyści zabijali osoby noszące chrześcijańskie symbole religijne, a spotkania z innymi chrześcijanami mogą skończyć się uprowadzeniem lub śmiercią. Konwertyci międzywyznaniowi (np. katolicy, którzy wstępują do wspólnoty ewangelikalnej) również spotykają się z presją i dyskryminacją ze strony rodziny i społeczności. Mogą nawet zostać wyrzuceni z domu. Chrześcijańscy konwertyci z afrykańskich religii tradycyjnych zmuszani są do brania udziału w tradycyjnych obrzędach.

Życie rodzinne

Na obszarach kontrolowanych przez ADF chrześcijańskie dzieci mogą być uprowadzane ze szkoły lub zmuszane do nauki pism islamskich. Konwertyci (chrześcijanie ze środowisk muzułmańskich lub protestanci ze środowisk katolickich) mogą utracić prawo do spadku i być poddawani presji, aby się rozwieść. Przymusowy rozwód jest środkiem karnym dla konwertyty, a także motywowany jest obawą, że dżihadyści z ADF mogą zaatakować społeczność w odwecie za odejście jej członka od islamu.

Życie w społeczeństwie

ADF i grupy rewolucyjne sukcesywnie ekonomicznie rujnują chrześcijańskie biznesy. Chrześcijanie mają trudności z dostępem do edukacji i podróżowaniem. We wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga grupy zbrojne często dokonują uprowadzeń dziewcząt, zwłaszcza chrześcijanek. Mogą one być zmuszane do zawierania małżeństw z członkami grupy. Członkowie lokalnej społeczności często kontrolują chrześcijan na swoim terenie; informują policję o ich działalności, śledzą, podsłuchują rozmowy telefoniczne, czytają wiadomości. Na obszarach kontrolowanych przez radykałów muzułmańskich każdy, kto wypowiada się przeciwko grupom islamistycznym, potencjalnie naraża się na poważne akty przemocy.

Życie w państwie

Przemoc wobec chrześcijan może być popełniana bezkarnie, a chrześcijanie wypowiadający się przeciwko niesprawiedliwości lub korupcji stają się celem ataków.

Życie w Kościele

W regionach ogarniętych konfliktami brutalne ataki sprawiły, że wioski i kościoły opustoszały. Władze monitorują kościoły i treść kazań, zwłaszcza te, które są postrzegane jako „nieprzychylne” prezydentowi. W niektórych rejonach państwo uniemożliwia działalność kościelną, twierdząc, że może ona przerodzić się w zakłócanie porządku publicznego. Ministerstwo Sprawiedliwości (MOJ) nie wydaje zezwoleń na rejestrację nowych Kościołów od 2014 roku.

Spis treści

9. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

DRK zobowiązała się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR);

2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR);

3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT);

4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW);

5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

DRK nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

• Konwertyci są poddawani ostracyzmowi, a członkowie rodziny przeciwni ich konwersji grożą im rozwodem i utratą prawa do dziedziczenia (Art. 18 ICCPR);
• Chrześcijańskie konwertytki narażone są na przymusowe małżeństwa z muzułmanami (Art. 16 CEDAW);
• Sprawcy przemocy wobec chrześcijan pozostają bezkarni (Art. 2 ICCPR);
• Dzieci chrześcijańskie mogą być zmuszane do nauki pism islamskich (ICCPR Art. 18 i CRC Art. 14);
• Chrześcijanie są zabijani przez członków organizacji terrorystycznych (ICCPR Art. 6.1).

Spis treści

10. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Liczebność mniejszości religijnych w DRK, w tym muzułmanów, jest często przedmiotem sporów. Najwyższa Islamska Rada Konga szacuje, że muzułmanie stanowią około 14% populacji kraju. Liczba ta jest jednak przez niektórych kwestionowana, co prowadzi do ciągłych nieporozumień. Muzułmanie w kraju skarżą się, że nie otrzymują takich samych przywilejów i nie są traktowani na równi z chrześcijanami.

Spis treści

11. Open Doors w Demokratycznej Republice Konga

Open Doors rozpoczęło działalność w DRK w 2016 roku. Naszym pragnieniem jest, aby Kościół w DRK był w stanie zapewnić fizyczne i duchowe wsparcie prześladowanym chrześcijanom, aby wzmocnić ich w obliczu prześladowań. Nasze działania w DRK obejmują:

• szkolenie w zakresie gotowości na prześladowania;
• opiekę nad osobami dotkniętymi traumą;
• szkolenia w zakresie ekonomicznej niezależności i uczniostwa.

Spis treści

12. Przypisy

• Niniejszy dokument został przygotowany w oparciu o bardziej szczegółowe Dossier Kraju przygotowywane corocznie przez World Watch Research (WWR), dział badawczy Open Doors International. Zezwala się na wykorzystywanie i bezpłatne rozpowszechnianie dokumentu pod warunkiem podania źródła, tj. © 2025 Open Doors International.
• Wszystkie krótkie profile krajów są dostępne w zakładce „Advocacy resources” na stronach poświęconych badaniom Open Doors International, wraz z bardziej szczegółowymi pełnymi dokumentami krajowymi i najnowszą aktualizacją metodologii ŚIP: www.opendoors.org/en-US/research-reports/. Są one również dostępne na stronie Open Doors Analytical: https://opendoorsanalytical.org/; (hasło: freedom).
• Okres badawczy dla ŚIP 2025: 1 października 2023 – 30 września 2024.