Katar

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022

Chrześcijanie w Katarze to przede wszystkim pracownicy migrujący. Złe warunki życia i pracy pogłębia jeszcze dyskryminacja, która, choć nie jest związana przede wszystkim z kwestiami religii, dotyka tysiące chrześcijan. Niewielka liczba konwertytów z islamu na chrześcijaństwo stanowi drugą grupę chrześcijan w Katarze. Spotykają się one z ogromną presją ze strony rodzin muzułmańskich i członków lokalnej społeczności. Konwersja z islamu nie jest oficjalnie uznawana, co powoduje kłopoty prawne i utratę statusu społecznego, prawa do opieki nad dziećmi i majątku. Zarówno rdzenni konwertyci, jak i migranci narażeni są na dyskryminację, prześladowania i policyjny monitoring.

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

Niegdyś biedny Katar, dzięki eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego od lat 40. ubiegłego wieku stał się zamożnym krajem. Katar jest monarchią absolutną rządzoną przez rodzinę al-Thani. W październiku 2021 r. odbyły się pierwsze w historii kraju wybory do nowej Rady Szury, w której zasiada 30 członków wybieranych i 15 mianowanych. Wybory zostały zorganizowane według linii plemiennych, w wyniku czego wybrano znanych biznesmenów i byłych urzędników państwowych. Przypuszczalnie skupią się na kluczowych interesach swoich okręgów wyborczych, w tym sprzeciwią się reformie prawa pracy dla pracowników migrujących (AGSIW, 7 października 2021 r.).

Państwo hojnie dzieli się swoim bogactwem, co w dużej mierze przyczyniło się do braku niezadowolenia społecznego, które charakteryzowało inne kraje, przez które przetoczyła się Arabska Wiosna. Niemniej jednak, bogactwo Kataru pozwoliło mu odegrać aktywną rolę w Arabskiej Wiośnie za granicą, poprzez wspieranie bojowników i grup islamskich, w szczególności Bractwa Muzułmańskiego, co spowodowało napięcia w stosunkach z sąsiadami, w szczególności z Arabią Saudyjską. Warto zauważyć, że w Katarze siedzibę ma sieć medialna Al-Jazeera, która była siłą napędową ruchu Arabskiej Wiosny, służąc jako rzecznik przywódców opozycji i powstańców. Katar usiłuje wzmocnić swoją pozycję w regionie dzięki liniom lotniczym i organizacji Mistrzostw Świata FIFA w 2022 roku.

Obecność chrześcijan w kraju wzrastała wraz z rozwojem przemysłu gazowego i naftowego. Chociaż chrześcijanie przebywający na emigracji cieszyli się ograniczonym zakresem wolności religijnej, dopiero w 2007 r. otwarto pierwszy kościół w ściśle monitorowanym „kompleksie religijnym” w pobliżu Dohy. Rząd katarski uważa chrześcijaństwo za obcy wpływ, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych reguluje działalność kościołów w kraju, jednocześnie uznając, że przyznanie chrześcijańskiej społeczności pewnej swobody leży w najlepszym interesie Kataru. 

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Katar jest bardzo małym krajem ze stolicą w Doha, będącą centrum wszystkich działań. Ryzyko, na jakie narażeni są chrześcijanie, a zwłaszcza konwertyci z islamu na chrześcijaństwo zależy od społeczności, jakiej są częścią. Lokalni konwertyci z islamu cierpią z powodu największych prześladowań, ponieważ są poddawani presji rodziny i społeczeństwa, podczas gdy konwertyci na chrześcijaństwo przyjeżdżający z zagranicy doświadczają podobnych presji jak w swoich krajach ojczystych, ponieważ często żyją w społecznościach narodowych lub etnicznych.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Pracownicy z Azji i Afryki są dyskryminowani niezależnie od wyznawanej religii. Jeśli tacy pracownicy są chrześcijanami, pogarsza to tylko ich sytuację, i mogą być poddawani naciskom, by przejść na islam. Przepełnienie w istniejących kościołach i rządowa odmowa zgody na rozbudowę oznacza, że niewiele osób może uczestniczyć w nabożeństwach, a korzystanie z pomieszczeń mieszkalnych do sprawowania kultu często nie jest możliwe.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Historyczne wspólnoty chrześcijańskie zostały uwzględnione w kategorii ekspatriantów.

Społeczności konwertytów

Konwertyci na chrześcijaństwo o pochodzeniu muzułmańskim doświadczają poważnych naruszeń praw człowieka. W kontekście arabskiej kultury plemiennej konwersja jest postrzegana nie tylko jako zdrada wiary, ale także rodziny, klanu i arabskiej tożsamości etniczno-narodowej. Uznawani za apostatów, co w Katarze jest przestępstwem karanym przez prawo, konwertyci spotykają się z dyskryminacją i prześladowaniem ze strony społeczeństwa, a nawet grozi im śmierć. Konwertyci, zarówno rdzenni, jak i zagraniczni, spotykają się z dużą presją ze strony członków rodziny, pracodawców i lokalnej społeczności, aby wyrzekli się swojej religii.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Nietradycyjne wspólnoty chrześcijańskie zostały włączone do kategorii ekspatriantów.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm w połączeniu z wrogością etniczno-religijną

Polityka i kultura katarskiego rządu są podyktowane ścisłym przestrzeganiem islamu wahhabickiego i prawa szariatu. Dlatego konwertyci z islamu na chrześcijaństwo są z natury rzeczy obywatelami drugiej kategorii, którym grozi utrata wsparcia ekonomicznego, bezpieczeństwa rodzinnego i ochrony prawnej.

Ucisk klanowy

Plemienność wciąż odgrywa ogromną rolę w katarskim społeczeństwie. Religia jest silnie związana z tożsamością rodzinną. Odejście od islamu jest interpretowane jako zdrada rodziny. Ogólnie rzecz biorąc, rodziny wywierają silną presję społeczną na konwertytów, aby skłonić ich do rekonwersji. W wielu przypadkach karą nakładaną na konwertytów jest wykluczenie z rodziny.

Paranoja dyktatorska

Katar jest monarchią absolutną, rządzoną przez emira. Chociaż rząd stworzył państwo opiekuńcze z wieloma korzyściami finansowymi dla swoich obywateli, oczekuje w zamian posłuszeństwa i nie dopuszcza żadnej opozycji politycznej. Priorytetem dla władz jest utrzymanie islamskiego charakteru kraju, zwłaszcza ze względu na niewielką liczbę obywateli w porównaniu z bardzo dużą liczbą ekspatriantów. Chociaż chrześcijanie ekspatrianci mają względną swobodę w praktykowaniu swojej wiary, rząd monitoruje wszystkie ich działania. Kraj jest dobrze strzeżony, a ekspatrianci muszą zachowywać się ostrożnie, gdyż łatwo mogą zostać wydaleni z kraju.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Ograniczenia praw kobiet wynikające z szariatu i kulturowej wahhabickiej interpretacji islamu sprawiają, że kobietom/konwertytkom grozi duże niebezpieczeństwo. Jeśli rodzina dowie się o ich konwersji, grozi im ostracyzm, areszt domowy i odcięcie od wszelkich środków komunikacji. Konwertytki są bite, wyrzucane z domu, a nawet giną z ręki mężczyzn w ramach zabójstw „honorowym”. Katarskim konwertytkom prawnie zabrania się poślubienia niemuzułmanina, a jako środek naprawczy grozi im przymusowe małżeństwo z muzułmaninem. Pokojówki pracujące w Katarze (wiele z nich to chrześcijanki) często spotykają się z molestowaniem seksualnym lub niewolniczym traktowaniem.

• Uprowadzenie
• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich
• Odebranie praw do opieki nad dziećmi
• Odmowa prawnej możliwości zawarcia małżeństwa z chrześcijańskim małżonkiem
• Wymuszony rozwód
• Wymuszone małżeństwo 
• Przymusowe opuszczenie domu - wypędzenie 
• Uwięzienie przez rodzinę/areszt domowy 
• Zakaz podróżowania/ograniczenia w przemieszczaniu się
• Śmierć 
• Przemoc fizyczna
• Przemoc seksualna 
• Przemoc słowna

Mężczyźni

Poza przestrzeganiem oficjalnych restrykcji dot. nieislamskich praktyk religijnych chrześcijanie starają się nie rzucać w oczy. Uwaga służb i członków społeczeństwa zazwyczaj skupia się na mężczyznach/chrześcijanach, ponieważ to mężczyźni są widoczni w sferze publicznej i znajdują się na pierwszej linii interakcji z władzami. Konwertyci narażają się na presję domową; w przypadku ujawnienia, rodziny mogą zagrozić mężczyźnie odebraniem żony i dzieci. Chrześcijańscy mężczyźni są często izolowani i pozbawiani dostępu do wspólnoty chrześcijańskiej. Grozi im utrata pracy, przemoc fizyczna i psychiczna, a także usunięcie z rodziny.

• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich 
• Wydziedziczenie lub odebranie prawa własności
• Przemoc ekonomiczna w miejscu pracy/biznesie
• Fałszywe oskarżenia 
• Przymusowe opuszczenie domu - wypędzenie
• Uwięzienie przez władze państwowe
• Przemoc fizyczna 
• Przemoc psychiczna

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Średnia presja na chrześcijan, zwłaszcza konwertytów z islamu na chrześcijaństwo, pozostaje na niezwykle wysokim poziomie. Spadek punktów w porównaniu z ubiegłym rokiem wynika głównie z tego, że w tym roku nie zamknięto żadnego z kościołów. Wielu zamkniętym kościołom domowym nie pozwolono jednak na ponowne otwarcie, co utrudniało wspólnotom chrześcijańskim gromadzenie się i budowanie relacji. Monitoring i inwigilacja są wszechobecne. Pod względem kulturowym konwertyci nadal napotykają na ograniczenia, restrykcje i prześladowania ze wszystkich stron: rządu, społeczeństwa i własnych rodzin.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Kataru.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• W okresie sprawozdawczym ŚIP 2023 odnotowano co najmniej jeden incydent, kiedy to chrześcijanie ekspatrianci byli przesłuchiwani i deportowani z powodu oskarżeń o prozelityzm. Następnie otrzymali oni zakaz wjazdu do kraju.  Ze względów bezpieczeństwa nie możemy opublikować innych szczegółów.
• Rzadko odnotowuje się przypadki przemocy wobec chrześcijan. Jednak, choć incydenty nie zawsze mają podłoże czysto religijne, szacuje się, że tysiące emigrujących chrześcijan jest dyskryminowanych. Według raportu Amnesty International („All Work No Pay”, 2019), pomimo obietnic poprawy warunków pracy, tysiące pracowników migrujących nadal cierpi z powodu nadużyć. We wcześniejszym raporcie (AI, „My Sleep Is My Break”, 2014) AI zwróciła uwagę na praktyki wykorzystywania (seksualnego) zwłaszcza pracownic migrujących, z których wiele jest chrześcijankami. 

Życie prywatne

Ze względu na społeczne, ekonomiczne i prawne naciski na konwertytów z islamu chrześcijanie, którzy chcą wykonywać praktyki religijne, napotykają liczne trudności. Publiczne praktykowanie chrześcijaństwa jest nielegalne. Może być interpretowane jako krytyka islamu lub prozelityzm, za co grożą surowe kary prawne, takie jak więzienie lub deportacja. Co więcej, przyznanie się do odejścia od islamu może skutkować publicznymi prześladowaniami lub utratą źródła dochodu. Dotyczy to w szczególności pracowników nisko wykwalifikowanych, takich jak pracownicy budowlani. 

Życie rodzinne

Posiadanie rodziny przez konwertytów na chrześcijaństwo jest trudne ze względu na dużą presję społeczną. Ponieważ nie uznaje się konwersji z islamu na chrześcijaństwo, państwo odmawia uznania ceremonii chrześcijańskich takich jak małżeństwo. Dzieci rodziców, którzy przeszli na chrześcijaństwo, nie mogą być zwolnione z islamskiej edukacji. Wreszcie, wszystkie rodziny są podporządkowane prawu szariatu, co może prowadzić do przymusowego oddzielania dzieci od członków rodziny w przypadku tych, którzy przechodzą na chrześcijaństwo. 

Życie w społeczeństwie

Społeczeństwo katarskie zdominowane jest przez wyznawców wahhabizmu, fundamentalistycznej interpretacji islamu i prawa szariatu. W związku z tym lokalne społeczności i władze są wrogo nastawione do osób postrzeganych jako „obce” lub przeciwne islamowi. Chrześcijanie imigranci spotykają się z prześladowaniami i dyskryminacją ze względu na różnice etniczne i religijne ze strony ogółu społeczeństwa katarskiego.

Życie w państwie

Rząd Kataru jest zasadniczo rządem islamskim, a system prawny kraju jest zakorzeniony w prawie szariatu. Dlatego rząd ma interes w powstrzymywaniu chrześcijańskich organizacji pozarządowych (NGO), cenzurowaniu publicznych działań wspólnot chrześcijańskich oraz aresztowaniu i deportowaniu osób, których zachowanie może zostać zinterpretowane jako krytyka islamu lub państwa.

Życie w kościele

Pierwszy kościół w Katarze został otwarty w 2008 roku. Był to duży krok naprzód dla rosnącej społeczności pracowników z zagranicy, głównie z Azji Południowej i Filipin. Otwarciu towarzyszyły jednak kontrowersje, wielu katarskich obywateli sprzeciwiało się funkcjonowaniu chrześcijańskiej instytucji w muzułmańskim kraju. Patrole bezpieczeństwa stale monitorują kompleks, zarówno po to, by skontrolować, czy chrześcijanie przestrzegają przepisów, jak i po to, by nie dopuścić do zakłócenia spokoju przez muzułmańskich oponentów. Ze względu na przepisy coraz trudniej jest wykorzystywać prywatne domy do gromadzenia się na nabożeństwa, mimo rosnącej potrzeby, wynikającej z niewystarczającej przestrzeni kościelnej w kompleksie sakralnym.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Katar zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)

Katar nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Chrześcijanie napotykają ograniczenia w zatrudnieniu w sektorze publicznym i doświadczają dyskryminacji w sektorze prywatnym (ICCPR Art. 25 i 26 oraz ICESCR Art. 6)
2. Konwertyci są poddawani ostracyzmowi, a członkowie rodziny przeciwni ich konwersji grożą im rozwodem i utratą prawa do opieki nad dziećmi (Art. 18 ICCPR)
3. Dzieci chrześcijańskie są prześladowane z powodu wiary rodziców (ICCPR Art. 18 i CRC Art. 14)
4. Chrześcijanie spotykają się z prześladowaniem i przemocą, jeśli otwarcie wypowiadają się na tematy religijne lub angażują się w prozelityzm (ICCPR Arts. 18 i 19)

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Tylko islam, chrześcijaństwo i judaizm są prawnie uznanymi religiami w Katarze. Według opracowanego przez Departament Stanu USA 2021 raportu o międzynarodowej wolności religijnej tylko muzułmanie sunniccy i szyiccy oraz osiem wyznań chrześcijańskich jest zarejestrowanych jako oficjalne grupy religijne. Jednakże, mimo że inne wspólnoty religijne, składające się z dużej liczby imigrantów hinduskich i buddyjskich, nie są oficjalnie uznawane, w kraju funkcjonują nieoficjalne świątynie hinduistyczne, a wspólnoty te nie napotykają na większe przeszkody. Raport stwierdza również: „W marcu [2021] Międzynarodowa Wspólnota Baha'i (BIC) wyraziła »niezwykłe zaniepokojenie« trwającymi od lat systematycznymi próbami władz umieszczenia na czarnej liście bahaitów i ich deportacji, w szczególności wieloletniego mieszkańca kraju, którego pozwolenie na pobyt zostało odrzucone w styczniu na podstawie zarzutów, które wspólnota nazwała »bezpodstawnymi«. Osoba, której dotyczyła ta wypowiedź, w sierpniu opuściła kraj”. 

Spis treści

10. Open Doors w Katarze

Open Doors zachęca świat do modlitwy za chrześcijan/ Kościół na Półwyspie Arabskim.

Spis treści

11. Módl się za Katar

• Wielu pracowników migrujących z Afryki i Azji jest źle traktowanych i wykorzystywanych; chrześcijanie są szczególnie narażeni ze względu na swoją wiarę. Módl się, aby Jezus umacniał, chronił i przemawiał przez chrześcijańskich pracowników do ich współpracowników i pracodawców.
• Każdy rodowity Katarczyk, który odnajduje chrześcijaństwo, ryzykuje intensywne prześladowania ze strony rodziny i społeczeństwa. Módl się za tych chrześcijan o pewność, że Jezus jest z nimi. Módl się, aby Bóg pociągnął do siebie także ich krewnych.
• Módl się, za rodzinę królewską w Katarze. Poproś Jezusa, aby zmiękczył serca emira Tamima bin Hamad Al Thani i jego rządu, aby się z nimi spotkać.