Tomas urodził się i wychowywał w szanowanej i radykalnie wierzącej rodzinie muzułmańskiej. Nawrócenie się do Chrystusa zmieniło całe życia Tomasa. Zobacz, jak do tego wszystkiego doszło!
Burkina Faso


Wnioski
Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022
Chrześcijanie są zabijani przez dżihadystów, a ich kościoły są niszczone. Wpływ islamistów w kraju rozszerzył się na miasta, które wcześniej były poza ich zasięgiem. Chrześcijanie ze środowisk muzułmańskich doświadczają najwięcej przemocy ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności, które się od nich odcinają i zmuszają do rekonwersji. Z powodu grożących im reperkusji chrześcijanie boją się publicznie dawać wyraz swoim przekonaniom.
Profil kraju w PDF
Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.
1. Tło
Burkina Faso od lat cierpi z powodu zawirowań politycznych i dyktatury wojskowej. Po 27 latach rządów w roku 2014 w wyniku powstania prezydent Blaise Compaoré został odsunięty od władzy. W 2015 roku doszło do wojskowego zamachu stanu, ale przywódcy zgodzili się na przekazanie władzy rządowi cywilnemu w drodze wyborów. W 2022 roku w kraju doszło do kolejnego przewrotu. Od tego czasu wolność polityczna i sytuacja w zakresie praw człowieka uległy znacznej poprawie. We wrześniu doszło jednak do kolejnego przewrotu dokonanego przez Ibrahima Traore, który został mianowany tymczasowym przywódcą, zastępując podpułkownika Paula-Henri Sandaogo Damibę, który przejął władzę zaledwie w styczniu. Burkina Faso pozostaje jednym z najsłabiej rozwiniętych krajów świata. 80% ludności żyje z uprawy ziemi na własne potrzeby. W dużych częściach kraju toczą się walki między grupami dżihadystów, milicjami etnicznymi i rządowymi siłami bezpieczeństwa.
Chrześcijanie wnieśli ogromny wkład w stabilizację i doprowadzenie kraju do niepodległości, ale stali się też celem dżihadystów, których wpływy rosną w regionie Wielkiego Sahelu. Na terenie kraju działają następujące ugrupowanie terrorystyczne: Jamaat Nusrat al-Islam wal Muslimeen (JNIM - ugrupowanie wspierające islam i muzułmanów), Państwo Islamskie Prowincji Afryki Zachodniej (ISWAP), Państwo Islamskie Wielkiej Sahary, (ISGS), Al-Kaida w Islamskim Maghrebie (AQIM), al-Murabitoun, Ansar Dine i Boko Haram. Chrześcijanie w Burkina Faso cierpią z powodu braku bezpieczeństwa. W 2021 i 2022 roku wielu chrześcijan straciło życie. Chrześcijańskie kobiety i dziewczęta boją się uprowadzeń, gwałtów i tego, że zostaną zmuszone do wyjścia za mąż za muzułmanina. Według doniesień wzrosła liczba napaści na tle seksualnym, ponieważ grupy ekstremistyczne wykorzystały brak bezpieczeństwa spowodowany pandemią COVID-19, by poszerzyć zakres swojej kontroli. Chrześcijańscy chłopcy są często rekrutowani w szeregi bojówek terrorystycznych, co również służy osłabieniu Kościoła. Wobec takiej wielowymiarowych zagrożeń wielu chrześcijan decyduje się na opuszczenie kraju.
2. Sytuacja w różnych regionach kraju
Najbardziej niebezpieczna dla chrześcijan jest północna i wschodnia część kraju, zwłaszcza poza głównymi miastami regionu. W zachodniej części kraju chrześcijanie doświadczają presji ze strony grup etniczno-religijnych. Wraz z rosnącymi wpływami dżihadystów większość regionów, które były uważane za stosunkowo bezpieczne, teraz uznawane są za niebezpieczne.
3. Kogo dotykają prześladowania?
Tradycyjne społeczności chrześcijańskie
Kościół rzymskokatolicki jest najliczniejszym wyznaniem chrześcijańskim w kraju. Większość przywódców politycznych jest katolikami. Katolicy, ze względu na ich dużą liczbę, są mniej dotknięci przemocą i prześladowaniami niż inne wspólnoty chrześcijańskie.
Społeczności konwertytów
Do tej kategorii zalicza się chrześcijan nawróconych z islamu lub tradycyjnych religii afrykańskich. Konwertyci ze środowiska muzułmańskiego doświadczają najsilniejszych prześladowań ze strony swoich rodzin i członków lokalnej społeczności.
Nietradycyjne społeczności chrześcijan:
Wspólnoty baptystyczne, ewangelikalne i zielonoświątkowe skupiają się głównie w większych miastach. Częściej niż tradycyjne wyznania chrześcijańskie stają się celem ataków islamistów.
4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji
Ekstremizm islamski w połączeniu z uciskiem klanowym
W Burkina Faso dochodziło w ostatnich latach do napaści przez islamskich terrorystów, zwłaszcza w regionie północnym i sporadycznie w stolicy. Można je uznać za brutalne próby „islamizacji” kraju. Grupa dżihadystyczna Ansar ul Islam została utworzona w 2016 roku i próbowała narzucić swoje prawa w północnej części kraju za pomocą przemocowych i pokojowych metod. W kraju działa również Nusrat al-Islam wal Muslim („Ugrupowanie wspierające islam i muzułmanów”), które ma powiązania z lokalnymi grupami dżihadystycznymi. Obecnie wydają się bardziej skupieni na zwalczaniu obecności francuskiej i krajów sprzymierzonych z Francją. Jej kaznodzieje usiłują przekonać młodzież, że to Francuzi i zepsuta moralność Zachodu ponosi winę za wszystkie nieszczęścia i niepowodzenia społeczeństwa Burkina Faso. Terroryści dokonywali napadów na kościoły i chrześcijan. W obawie przed kolejnymi atakami niektóre kościoły wprowadziły środki bezpieczeństwa.
W opinii eksperta krajowego: „Grupy etniczne są na ogół tolerancyjne, ale wraz z rosnącym wpływem islamskiej ekspansji, muzułmańscy przywódcy plemienni stają się źródłem prześladowań”. Konwertyci ze środowiska muzułmańskiego doświadczają najsilniejszych prześladowań ze strony swoich rodzin i członków lokalnej społeczności.
Korupcja oraz przestępczość zorganizowana
W wielu krajach regionu Sahel zorganizowana korupcja umożliwia dżihadystom prowadzenie rekrutacji, zakup broni i bezkarne działanie. Według eksperta krajowego: „Na szczeblu rządowym panuje wysoki poziom korupcji. W różnych regionach kraju dochodzi do napadów rabunkowych i porwań. Rząd robi niewiele lub nic, aby opanować przestępczość, nawet w stolicy Wagadugu”.
5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?
Kobiety
Zwłaszcza na wschodzie kraju wpływy rządu centralnego są słabe, a w siłę urosły ugrupowania islamistyczne. W tym kontekście niestety często dochodzi do uprowadzenia kobiet przez członków bojówek. Kobiety są zmuszane do małżeństwa, wykorzystywane do pracy i zmuszane do przejścia na islam. Przemoc seksualna jest narzędziem ataku na wspólnoty chrześcijańskie. Częstym celem ataków są córki liderów wspólnot chrześcijańskich. Kobiety nawrócone z islamu lub tradycyjnych religii są zmuszane do małżeństwa, zabrania im się edukacji, grozi wyrzuceniem z rodziny, śmiercią i aresztem domowym.
- Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich
- Wydziedziczenie lub odebranie prawa własności
- Wymuszony rozwód
- Wymuszone małżeństwo
- Przymusowe opuszczenie domu - wypędzenie
- Celowe uwodzenie
- Przemoc fizyczna
- Przemoc psychiczna
- Przemoc seksualna
Mężczyźni
Islamskie ugrupowania dżihadystyczne działające w regionie Sahelu często siłą rekrutują swoich członków z krajów takich jak Burkina Faso. Chrześcijańscy mężczyźni i chłopcy padają ofiarą przymusowej rekrutacji i ataków fizycznych. Porwania i mordowanie chrześcijańskich mężczyzn wywołuje strach i traumę w społecznościach chrześcijańskich, a także przyczynia się do słabości ekonomicznej rodzin. Wielu mężczyzn i chłopców decyduje się na ucieczkę do bezpieczniejszych miejsc w kraju lub za granicę. Konwersja jest uważana przez niektóre rodziny muzułmańskie za zdradę, co skutkuje odrzuceniem i wydziedziczeniem.
- Porwania
- Dyskryminacja w edukacji
- Zmuszenie do opuszczenia miasta/kraju
- Pobór do wojska / bojówek / służba wbrew sumieniu
- Śmierć
- Przemoc fizyczna
- Przemoc psychiczna
6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia
Rok |
Miejsce |
Pkt |
2023 |
23 |
71 |
2022 |
32 |
68 |
2021 |
32 |
67 |
2020 |
28 |
66 |
2019 |
61 |
48 |
Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny
Wynik Burkina Faso wzrósł o prawie 3 punkty. Chrześcijanie doświadczyli wzrostu przemocy i presji z powodu eskalacji nacisków i prześladowań w całym kraju. Działalność dżihadystów rozszerzyła się, a wiele kościołów i szkół chrześcijańskich zostało zmuszonych do zamknięcia. Szczególnie silna presja dotyka 2 obszary – życie w kościele i życie w społeczeństwie. Celowe zabijanie chrześcijan przyczyniło się do wytworzenia atmosfery strachu, wielu chrześcijan boi się uczestniczyć w nabożeństwach kościelnych i posyłać dzieci do szkoły. Grupy dżihadystów usunęły instytucje administracji państwowej na kontrolowanych przez siebie obszarach. Zjawisko to pogłębia niepewność polityczna w kraju. Sytuacja w krajach sąsiednich takich jak Niger i Mali również przyczynia się do poczucia braku bezpieczeństwa w Burkina Faso. W kraju toczą się konflikty etniczne o tle religijnym. W rezultacie konwertyci na chrześcijaństwo i inne grupy chrześcijańskie znajdują się pod dużą presją i jeśli obecna sytuacja wkrótce się nie poprawi, to Burkina Faso pogrąży się w jeszcze większym chaosie i kryzysie.
7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji
Poziomy przemocy i presji
Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym
- 13 czerwca 2022 r. członkowie JNIM spalili kościół protestancki we wsi Pabouga (Partiaga, Tapoa).
- 23 maja 2022 r. członkowie JNIM weszli do wioski Kindi (Andemtenga, Kourittenga). Terroryści zakazali zachodniej edukacji, sprzedaży alkoholu i modlitw w kościele.
- 20 marca 2022 r. terroryści JNIM spalili kościół we wsi Bourgou (Manni, Gnagna).
- 21 lipca 2022 r. członkowie JNIM weszli do trzech kościołów w przygranicznej burkińsko-nigeryjskiej wiosce Dabonti (Kantchari, Tapoa). Bojówkarze zaatakowali i pobili zgromadzonych na nabożeństwie.
Życie prywatne
Chrześcijanie, zwłaszcza konwertyci z islamu, spotykają się z wrogimi reakcjami, kiedy próbują rozpocząć rozmowę na tematy religijne. Jest to nowe zjawisko, które wcześniej nie miało miejsca. W pewnych rejonach kraju chrześcijanie nie mogą posiadać materiałów chrześcijańskich w domach, ponieważ w każdej chwili mogą tam wtargnąć terroryści i zrobić przeszukanie. Konwersja, choć nie jest prawnie zabroniona, w niektórych rejonach budzi silny sprzeciw muzułmańskiej społeczności i prowadzi do całkowitej izolacji chrześcijan.
Życie rodzinne
W szkołach prowadzonych lub założonych przez muzułmanów, chrześcijańscy uczniowie zmuszani są do brania udziału w lekcjach islamu. Takie przypadki odnotowano np. w Bobo Dioulasso, a nawet w stolicy kraju Wagadugu. Pojawiła się informacja, że islamscy terroryści zabili nauczycieli, którzy odmówili nauczania islamu. Konwertyci są wydziedziczani. Chrześcijanie muszą ostrożnie wybierać miejsca ślubów i innych ceremonii, tak by nie narazić się na ataki dżihadystów.
Życie w społeczeństwie
Chrześcijanie są silnie atakowani w regionie północnym, który graniczy z Mali. Prowincja Soum wydaje się być epicentrum aktywności islamskich ugrupowań. Tutaj porywano chrześcijan i atakowano siły bezpieczeństwa. Ruch Ansar al-Islam zmusił nauczycieli szkolnych do zastąpienia francuskiego arabskim jako językiem wykładowym w szkołach. Szkoły, które nie uczą islamu, zostały spalone. Wielu chrześcijan uciekło ze swoich domów. Jako broń przeciwko chrześcijankom wykorzystywano małżeństwo z muzułmanami. Tam, gdzie chrześcijanie stanowią mniejszość, często utrudnia się im dostęp do zasobów wspólnotowych.
Życie w państwie
Kościoły mają trudności w uzyskaniu pozwoleń od władz administracyjnych np. na zakup ziemi. Rozprzestrzenianie się antychrześcijańskich nastrojów ukształtowało w społeczeństwie mentalność nieprzychylną chrześcijanom. W północnych, wschodnich i zachodnich częściach kraju, gdzie islam jest silnie reprezentowany, a ideologia radykalna ma swoje przyczółki, chrześcijanie są coraz częściej uważani za wrogów.
Życie w kościele
Mimo że kraj jest oficjalnie świecki, a chrześcijanie stanowią ponad 20% populacji, wiele kościołów żyje w strachu przed atakami bojówek islamistycznych w większości regionów w kraju. Na terenach zdominowanych przez islam praca z młodzieżą może odbywać się w bardzo ograniczonym zakresie. Państwo nie zabrania sprzedaży oraz dystrybucji Biblii i materiałów chrześcijańskich, ale jeśli zajmują się tym konwertyci z islamu lub religii tradycyjnych ryzykują, że będą mieli z tego powodu kłopoty.
8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych
Burkina Faso zobowiązało się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:
- Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR).
- Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT).
- Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
- Konwencja o prawach dziecka (CRC).
Burkina Faso nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych poprzez łamanie/dopuszczając do łamania następujących praw chrześcijan:
- Chrześcijanie są zabijani za wiarę (art. 6 ICCPR).
- Chrześcijanie nawróceni ze środowiska muzułmańskiego są poddawani ostracyzmowi, spotykają się z przemocą w rodzinie i grozi im wydziedziczenie (art. 18 ICCPR).
- Grupy islamistyczne monitorują chrześcijan i ich działalność (art. 17 ICCPR).
- Chrześcijańskie konwertytki narażone są na przymusowe małżeństwa z muzułmanami (CEDAW Art. 16).
- Sprawcy przemocy wobec chrześcijan pozostają bezkarni (art. 2 ICCPR).
9. Sytuacja innych mniejszości religijnych
Islam w Burkina Faso podlega radykalizacji. Peryferie kraju znajdują się pod kontrolą islamistów, a meczety i medresy coraz częściej nauczają radykalnych wersji islamu sunnickiego, stanowiącego zagrożenie nawet dla muzułmanów sufickich. Na tych terenach nie ma miejsca dla mniejszości religijnych. Nauczyciele szkolni są zmuszani do nauczania Koranu, w przeciwnym razie grożą im reperkusje. W Burkina Faso rodzą się też nastroje anty-islamskie i powstają grupy samozwańczej straży obywatelskiej.
10. Open Doors w Burkina Faso
Open Doors rozpoczęło pracę w Burkina Faso w 2019 roku po tym, jak nasiliła się przemoc dżihadystów. Naszym celem jest wzmocnienie Kościoła, aby potrafił reagować na prześladowania w sposób biblijny. Duchowo wspieramy chrześcijan i troszczymy się o najbardziej potrzebujących.
11. Módl się za Burkina Faso
- Módl się o mądrość dla rządu i jego międzynarodowych partnerów, gdy starają się ustanowić pokój i bezpieczeństwo w Burkina Faso.
- Módl się, aby Jezus Chrystus przyniósł uzdrowienie i pocieszenie dla straumatyzowanych chrześcijan.
- Módl się, aby Bóg położył kres zabójstwom.
- Módl się o ochronę lokalnych partnerów Open Doors podczas ich podróży do niebezpiecznych regionów oraz o Boże błogosławieństwo dla panów i logistyki.
.