Wietnam

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022

Członkowie tradycyjnych wspólnot chrześcijańskich, takich jak Kościół rzymskokatolicki, cieszą się pewną dozą wolności, chyba że angażują się w aktywność polityczną, za co mogą zostać ukarani więzieniem. Tam, gdzie katolickie zgromadzenia zakonne posiadają własne działki z zabudowaniami, jak np. klasztory, szkoły, czy szpitale, mogą one zostać skonfiskowane przez państwo na cele budowlane. Zarówno nietradycyjni protestanci, jak i konwertyci na chrześcijaństwo z rodzimych religii spotykają się z silną presją i przemocą, szczególnie w odległych rejonach środkowego i północnego Wietnamu. Większość z nich należy do mniejszości etnicznych w kraju takich jak Hmong i spotyka się z wykluczeniem społecznym, dyskryminacją i atakami na tle etnicznym.  Kościoły katolickie były nękane przez państwo w rzadkich przypadkach. Ewentualnie, gdy lokalni przywódcy partyjni mieli w tym jakiś swój interes. Zdarza się, że chrześcijanie, których domy zostały zniszczone, musieli opuścić swoje dotychczasowe miejsce zamieszkania.

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

Wietnam podąża drogą polityki Doi Moi (odnowy gospodarczej). Została wprowadzona w 1986 r. i w ciągu ostatniej dekady z powodzeniem spowodowała podwojenie PKB, zmniejszenie ubóstwa i zwiększenia zatrudnienia. Kryzys gospodarczy, będący rezultatem pandemii COVID-19 był jednak na tyle silny, że PKB Wietnamu skurczyło się o 6,7% w trzecim kwartale 2021 roku.  Gospodarka przyspieszyła i prognozy mówią o wzroście PKB z szacowanych 2,6 procent w 2021 roku do 7,5 procent w 2022 roku.

Podobnie jak w większości krajów komunistycznych chrześcijanie są uważani za przeciwników rządu. Podlegają ścisłemu monitoringowi, cenzurze i dyskryminacji. Chrześcijanie nie tylko nie mogą zajmować wysokich stanowisk w partii komunistycznej, ale również nie mogą ubiegać się o stopnie oficerskie w wojsku i otrzymują surowsze kary, gdy stają przed sądem.

Chociaż zjazd partii w styczniu 2021 nie przyniósł żadnych niespodzianek i polityka komunistyczna najprawdopodobniej zachowa status quo, jest jeden wyjątek od tej reguły: wyniesienie szefa „Rządowej Komisji do Spraw Religii" (GCRA) na stanowisko wiceministra spraw wewnętrznych świadczy o tym, że rządowi bardzo zależy na utrzymaniu kontroli nad religią.

18-osobowe Biuro Polityczne jest określane angielskim słowem „securocratic”, ponieważ w jego skład wchodzi pięciu członków wywodzących się ze służb bezpieczeństwa. Wpisuje się to w obserwacje organizacji Human Rights Watch, która oskarża Biuro Polityczne o promowanie przestarzałej polityki stalinowskiej, która jest częśćią Komunistycznej historii kraju.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Presja i przemoc wobec chrześcijan wśród mniejszości etnicznych jest szczególnie silna w środkowej i północno-zachodniej części kraju, w następujących prowincjach: Bac Giang, Bac Ninh, Bin Phuoc, Dak Lak, Dak Nong, Dien Bien, Gia Lai, Ha Giang, Ha Nam, Hoa Binh, Kon Tum, Lai Chau, Lam Dong, Lao Cai, Nghe An, Ninh Thuan, Phu Yen, Quang Binh, Quang Ngai, Son La, Thanh Hoa, Tra Vinh i Yen Bai.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Ponieważ chrześcijanom z zagranicy nie wolno utrzymywać kontaktów z lokalnymi kościołami, są oni mimowolnie izolowani. Do tej kategorii należą pracownicy zagraniczni z Tajwanu, Korei i Filipin, którzy znajdują się pod kontrolą i obserwacją służb państwowych.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Kościół rzymskokatolicki i Kościół Ewangeliczny Wietnamu (ECVN) są głównymi historycznymi wspólnotami chrześcijańskimi. W 2016 r. Kościół katolicki zdołał otworzyć uniwersytet katolicki, jednak potem nasiliły się problemy z zawłaszczaniem ziemi przez władze i aresztowaniami działaczy katolickich. W grudniu 2020 nie udało się zorganizować zjazdu ECVN (S).

Społeczności konwertytów

Konwertyci wywodzący się ze środowisk buddyjskich lub animistycznych cierpią największe prześladowania, nie tylko ze strony władz, ale także rodzin, przyjaciół i sąsiadów. Ponieważ większość z nich należy do mniejszości etnicznych, władze komunistyczne są wobec nich szczególnie podejrzliwe i wrogie. 

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Do nietradycyjnych wspólnot chrześcijańskie należą wspólnoty ewangelikalne i zielonoświątkowe. Zbierają się w kościołach domowych, gdyż wiele denominacji nie jest oficjalnie zarejestrowanych. Są one ściśle monitorowane i spotykają się z dyskryminacją na różnych poziomach ze strony państwa i społeczeństwa.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Reżim komunistyczny i postkomunistyczny połączony z paranoją dyktatorską

Partia komunistyczna narusza prawa mniejszości chrześcijańskiej na centralnych wyżynach, w regionach północno-zachodnich i północno-wschodnich, nękając ją i wymagając, by wszystkie instytucje religijne były nadzorowane przez rządową Komisję ds. Religii. Rząd zatrudnia nawet lokalnych kryminalistów, znanych jako grupy „Pod czerwoną flagą”, których potajemnie zachęca do napadania na chrześcijan i wywłaszczania własności kościelnej. Z powodu pandemii grupy te były mniej aktywne niż w poprzednich okresach sprawozdawczych. Kościół katolicki jest zdecydowanie największą wspólnotą chrześcijańską i dlatego na nim skupia się uwaga władz. Tym bardziej że Kościół katolicki głośno wypowiada się na temat niesprawiedliwości społecznej i problemów środowiskowych w czasach komunizmu, co często skutkuje karną przemocą i konfiskatą ziemi należącej do kościoła.

Ucisk klanowy

Wiejskie społeczności, wspierane autorytetem swoich lokalnych przywódców i członków rodzin, zmuszają konwertytów do wyrzeczenia się nowej religii. Aby strzec kultury plemienia, jego przywódcy często wykluczają chrześcijan ze społeczności, widząc w nich zdrajców kultury i dziedzictwa. Sama społeczność często reaguje przemocą wobec konwertytów i wypędza ich ze swoich wiosek.

Korupcja oraz przestępczość zorganizowana

Zdarzały się i nadal zdarzają przypadki zawłaszczania ziemi, szczególnie wymierzone w Kościół katolicki. Dzieje się tak głównie w miastach, gdzie urzędnicy państwowi szukają ziemi i własności do skonfiskowania, a następnie sprzedają je prywatnym deweloperom. Głównym celem są ziemie należące do Kościoła katolickiego i innych chrześcijańskich mniejszości etnicznych. Eksmisje są często wykonywane z pomocą grup przestępczych i strażników „Czerwonej Flagi”, chociaż stało się to mniej widoczne z powodu pandemii.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Pomimo jednego z najwyższych wskaźników udziału kobiet w rynku pracy, kobiety zajmują bardzo niską pozycję i doświadczają nierównego traktowania w domu i w życiu społecznym. Kraj ten wyznaje socjalistyczne ideały równości, ale wartości konfucjańskie znajdują odzwierciedlenie w powiedzeniach takich jak „jeden chłopiec to coś, 10 dziewczynek to nic”. Chrześcijanki mogą być zmuszane do wczesnych małżeństw, zwłaszcza konwertytki i te, które żyją w społecznościach plemiennych. W małżeństwie grozi im wykorzystywanie, przemoc i straszanie rozwodem. Chrześcijańskie kobiety i dziewczęta są również narażone na napaść na tle seksualnym. Handel kobietami Hmong do Chin nadal jest zjawiskiem powszechnym.

• Wymuszony rozwód
• Wymuszone małżeństwo
• Przemoc fizyczna

Mężczyźni

Mężczyźni często spotykają się z dyskryminacją i prześladowaniem w miejscu pracy, grozi im także utrata pracy. Ponieważ w Wietnamie to mężczyźni są głównymi żywicielami rodziny, paraliżuje to ekonomicznie całą rodzinę i osłabia jej pozycję w społeczeństwie. W areszcie zatrzymani są poddawani surowemu traktowaniu, biciu i torturom, by wyrzekli się wiary. Presja jest także widoczna podczas odbywania służby wojskowej. Mężczyźni nie mogą swobodnie czytać Biblii ani uczestniczyć w innych praktykach religijnych.

• Przemoc ekonomiczna w miejscu pracy/biznesie
• Uwięzienie przez władze państwowe
• Pobór do wojska / służba wbrew sumieniu
• Przemoc fizyczna

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Spadek ogólnego wyniku w ŚIP 2023 spowodowany był mniejszą liczbą odnotowanych incydentów z użyciem przemocy. Należy jednak zauważyć, że sprawozdawczość, zwłaszcza w regionach mniejszości etnicznych, jest utrudniona, a czasem wręcz niemożliwa. Średni wynik dla presji w sferach życia wzrósł nieznacznie o 0,2 punktu; ze wzrostem w kategoriach życie prywatne i życie w państwie. Wprowadzone od 1 stycznia 2018 r. przepisy dotyczące religii zasadniczo niczego nie zmieniły, poza tym, że stały się kolejnym źródłem niepewności. Przepisy te nie przyczyniły się do ograniczenia biurokracji ani do złagodzenia obaw, że uzyskanie rządowych zezwoleń wiąże się z koniecznością opowiedzenia się po stronie ideologii komunistycznej. Zaostrzone przepisy dotyczących do korzystania z zasobów Internetu jeszcze bardziej ograniczyły wolność chrześcijan. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Wietnamu.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• Czerwiec 2022 r: Chrześcijańska rodzina Hmongów wyrzucona z wioski: 13-osobowa rodzina chrześcijańska została wydalona ze wioski Ku Duoi w prowincji Nghe An (a dziecku odmówiono wydania aktu urodzenia), ponieważ odmówili wyrzeczenia się wiary w Jezusa Chrystusa.
• Luty 2022 r: Zakłócenia nabożeństwa w kościele katolickim: 20 lutego 2022 r. urzędnicy państwowi weszli do kościoła w prowincji Hoa Binh i zakłócili mszę katolicką odprawianą przez arcybiskupa Hanoi, Josepha Vu Van Thiena.

Życie prywatne

Na obszarach wiejskich mówienie o swojej wierze jest niebezpieczne i może prowadzić do przemocy ze strony członków lokalnej społeczności. W miastach panuje nieco większa swoboda, ale powszechne są nękanie i przesłuchania przez policję. Konwersja nie jest wprawdzie prawnie zakazana, ale budzi zdecydowany sprzeciw społeczeństwa. Chrześcijaństwo jest postrzegane jako obce i zagrażające rodzinie i tradycji, zwłaszcza na obszarach, gdzie dominuje kult przodków. Często członkowie rodzin zmuszeni są wybierać pomiędzy nawróceniem się na chrześcijaństwo a eksmisją i ostracyzmem ze strony rodziny i społeczności. 

Życie rodzinne

Chrześcijańskie dzieci w Wietnamie są zmuszane do uczestniczenia w antychrześcijańskim nauczaniu w formie komunistycznej doktryny przez cały okres ich edukacji. Dzieciom chrześcijańskim należącym do niezarejestrowanych (a czasem  także zarejestrowanych) wyznań i kościołów, w tym tysiącom protestantów z plemienia Hmong i Montagnard, uniemożliwia się uczęszczanie do szkół ze względu na wyznanie oraz pochodzenie etniczne. Ci, którzy są w stanie uczęszczać do szkoły, często padają ofiarą prześladowań i nękania zarówno ze strony kolegów, jak i administracji szkolnej. Dodatkowo konwertytom, którzy są w związku małżeńskim, może grozić rozwód. Często zdarza się, że rodziny wypierają się, eksmitują i odmawiają wsparcia członkom rodziny, którzy przechodzą na chrześcijaństwo.

Życie w społeczeństwie

Wspólnoty plemienne niechętne chrześcijanom bacznie przyglądają się chrześcijanom i grupom chrześcijańskim. Lokalne władze zachęcają członków społeczności do utrudniania życia wspólnotom chrześcijańskim, ponieważ są one postrzegane jako obce i niebezpieczne. Chrześcijanie ubiegający się o pracę, a także ci, którym należy się awans, doświadczają dyskryminacji i wykluczenia zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. W wojsku i policji chrześcijanie nie mogą zajmować stanowisk oficerskich. W północnym Wietnamie znane są przypadki, gdy władze państwowe groziły chrześcijanom odebraniem świadczeń zdrowotnych, jeśli będą sprzeciwiali się nakazom państwa lub nie zaniechają spotkań kościelnych. W okresie sprawozdawczym ŚIP 2023 cofnięto rządowe dotacje na mieszkania i żywność chrześcijańskim studentom. Kilku studentom odebrano możliwość korzystania ze stypendium dla osób o niskich dochodach, co uniemożliwiło im dalszą edukację.

Życie w państwie

Wietnam ściśle przestrzega ideologii komunistycznej, a wszelkie inne przekonania są niedozwolone. Urzędy nie odpowiadają na wnioski rejestracyjne i nie zatwierdzają wniosków o zezwolenie na działalność religijną w przewidzianym terminie (jeśli w ogóle), często nie podając nawet powodu odmowy. Członkowie partii komunistycznej oraz oficerowie w wojsku nie mogą identyfikować się z żadną religią. W mediach chrześcijanie są przedstawiani jako osoby próbujące przywrócić ideologię kolonialną i są oskarżani o działalność destrukcyjną i antyrządową. Kiedy katolicki ksiądz ośmielił się skrytykować utworzenie funduszu na szczepionki przeciwko COVID-19  zasilanego z wpłat obywateli,  media państwowe natychmiast wezwały do „zajęcia się” nim . Sprawcy przemocy wobec chrześcijan prawie nigdy nie stają przed sądem.

Życie w kościele

Państwo monitoruje działalność kościołów, czasami dochodzi do przerwania nabożeństw. Kościoły są zobowiązane przez prawo do rejestrowania swojej działalności w urzędach. Zdobycie materiałów chrześcijańskich w większej ilości jest niezwykle trudne, ponieważ wszystkie publikowane materiały wymagają urzędowego zatwierdzenia, a import jest ściśle ograniczony. Możliwe jest pozyskiwanie niewielkich ilości materiałów chrześcijańskich. Przywódcy i działacze Kościoła katolickiego i protestanckiego są często aresztowani lub zmuszani do emigracji za krytykę rządu lub działalność na rzecz praw człowieka. 

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Wietnam zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)

Wietnam nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Chrześcijanie są prześladowani w miejscu pracy i spotykają się z dyskryminacją na tle religijnym (art. 26 ICCPR).
2. Chrześcijanie są zabijani za wiarę (art. 6,1 ICCPR).
3. Chrześcijanie są aresztowani za mówienie o swoich prawach (ICCPR Arts. 9 i 19).
4. W przypadku aresztowania chrześcijanie są bici i poddawani presji, by wyrzekli się swojej wiary (ICCPR Arts. 18 i 10).
5. Dzieci chrześcijańskie są poddawane ostracyzmowi w szkole; poddawane są naciskom wyrzeczenia się wiary, są dyskryminowane w dostępie do usług medycznych (ICCPR Art. 18; CRC Arts. 14 i 24).
6. Chrześcijanki, które dokonały konwersji z islamu, są zmuszane do poślubienia niechrześcijan i poddawane naciskom, by wyrzekły się wiary (ICCPR Art. 23; CEDAW art. 16 i ICESCR art. 10).

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Jak to zwykle bywa w reżimach komunistycznych, władze wietnamskie starają się utrzymać wszystkie grupy religijne pod kontrolą. Obok chrześcijan szczególną uwagę zwraca się na buddystów Cao Dai, Hoa Hao i muzułmanów. Ci, którzy prowadzą działalność w ramach wspólnot kontrolowanych przez rząd, są pozostawieni w dużej mierze sami sobie, z wyjątkiem poddawania cenzurze głoszonych treści. Grupy niezależne są jednak traktowane jako poważne zagrożenie i znajdują się pod silną presją władz, zwłaszcza ich przywódcy. Jej efektem może być nękanie, zastraszanie, uwięzienie i konfiskaty mienia. 

Spis treści

10. Open Doors w Wietnamie

Open Doors działa w Wietnamie we współpracy z lokalnymi kościołami, aby towarzyszyć wietnamskim wierzącym, którzy cierpią prześladowania, dlatego że zdecydowali się pójść za Chrystusem. Przemoc fizyczna oraz odsunięcie się rodzin i izolacja przez członków lokalnej społeczności to powszechne formy opresji, z którymi się spotykają. Stoimy u boku prześladowanych, niesiemy im pomoc w sytuacjach kryzysowych, pomagamy materialnie i mówimy światu o ich sytuacji. Open Doors pracuje poprzez lokalnych partnerów, by wzmocnić prześladowanych wierzących w Wietnamie poprzez następujące działania:

• dostarczanie materiałów chrześcijańskich
• szkolenia z zakresu przywództwa
• programy uczniowskie
• projekty rozwoju społeczno-gospodarczego

Spis treści

11. Módl się za Wietnam

• Módl się za chrześcijan w Wietnamie, którzy cierpią prześladowania, zwłaszcza tych, którzy należą do mniejszości etnicznych. 
• Módl się za tych, którzy stracili swoje rodziny i domy, o odwagę i siłę, bymogli zacząć od nowa oraz o Boże pocieszenie.
• Módl się o rząd Wietnamu, zarówno w kraju, jak i w regionie.
• Módl się, aby rząd krajowy chronił prawa wszystkich swoich obywateli i aby lokalne rządy nie nasilały prześladowań chrześcijan we wspólnotach plemiennych.
• Módl się o mądrość i siłę dla lokalnych partnerów Open Doors i o to, by wielu prześladowanych chrześcijan w Wietnamie zostało zauważonych i umocnionych dzięki ich służbie.