Wietnam

Sytuacja chrześcijan w Wietnamie

Miejsce w rankingu

Miejsce 19 / 71 pkt (ŚIP 2021: Miejsce 19 / 72 pkt)

Okres badawczy: 01.10.2020 – 30.08.2021

Spis treści

Wnioski

Członkowie tradycyjnych wspólnot chrześcijańskich, takich jak Kościół rzymskokatolicki, cieszą się pewną dozą wolności, chyba że zaangażują się w aktywność polityczną, za co mogą zostać ukarani więzieniem. Tam, gdzie katolickie zgromadzenia zakonne posiadają własne działki z zabudowaniami, jak np. klasztory, szkoły czy szpitale, mogą one zostać skonfiskowane przez państwo na cele budowlane. Zarówno nietradycyjni protestanci, jak i konwertyci na chrześcijaństwo z rodzimych religii spotykają się z silną presją i przemocą, szczególnie w odległych rejonach środkowego i północnego Wietnamu. Większość z nich należy do mniejszości etnicznych w kraju, takich jak Hmong, i spotyka się z wykluczeniem społecznym, dyskryminacją i atakami na tle etnicznym. Zdarza się, że są wypędzani z miejsc zamieszkania, a ich domy są burzone.  

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

Wietnam podąża drogą polityki Doi Moi (odnowy gospodarczej), która została wprowadzony w 1986 r. i w ciągu ostatniej dekady przyniosła podwojenie PKB, zmniejszenie ubóstwa i zwiększenia zatrudnienia. Jednak widać też negatywne skutki gospodarcze pandemii COVID-19. Tempo wzrostu PKB gwałtownie spadło z poziomu 6-7% w ciągu kilku ostatnich lat do 2% w 2020 r. (2,9% według Banku Światowego). Mimo to Wietnam był jednym z niewielu krajów na świecie, które odnotowały wzrost PKB, co odzwierciedla to, jak dobrze kraj poradził sobie z pandemią w 2020 roku. Utrzymuje się duża przepaść majątkowa, a także skrajna korupcja, co stoi w sprzeczności z komunistyczną ideologią reżimu. Rośnie napięcie w stosunkach z sąsiednimi Chinami, których prowokacje na Morzu Południowochińskim wzburzyły wiele narodów w regionie i wywołały gwałtowne reakcje przeciwko chińskim firmom w Wietnamie. 

Podobnie jak w większości krajów komunistycznych, chrześcijanie są uważani za przeciwników rządu. Podlegają ścisłemu monitoringowi, cenzurze i dyskryminacji. Chrześcijanie nie tylko nie mogą zajmować wysokich stanowisk w partii komunistycznej, ale również nie mogą ubiegać się o stopnie oficerskie w wojsku i otrzymują surowsze kary, gdy są oskarżani przez policję. Według danych WCD 2020 prawie 81% wszystkich chrześcijan to katolicy.

Chociaż zjazd partii w okresie sprawozdawczym nie przyniósł żadnych niespodzianek i polityka komunistyczna najprawdopodobniej zachowa status quo, jest jeden wyjątek od tej reguły: wyniesienie szefa „Rządowej Komisji do Spraw Religii” (GCRA) na stanowisko wiceministra spraw wewnętrznych świadczy o tym, że rządowi bardzo zależy na utrzymaniu kontroli nad religią.

Żródło: World Christian Database

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Presja i przemoc wobec chrześcijan wśród mniejszości etnicznych jest szczególnie silna w środkowej i północno-zachodniej części kraju, w następujących prowincjach: Bac Giang, Bac Ninh, Bin Phuoc, Dak Lak, Dak Nong, Dien Bien, Gia Lai, Ha Giang, Ha Nam, Hoa Binh, Kon Tum, Lai Chau, Lam Dong, Lao Cai, Nghe An, Ninh Thuan, Phu Yen, Quang Binh, Quang Ngai, Son La, Thanh Hoa, Tra Vinh i Yen Bai.

Spis treści

3. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Reżim komunistyczny i postkomunistyczny w połączeniu z paranoją dyktatorską

Partia komunistyczna narusza prawa mniejszości chrześcijańskiej na centralnych wyżynach, w regionach północno-zachodnich i północno-wschodnich, nękając ją i wymagając, by wszystkie instytucje religijne były nadzorowane przez rządową Komisję ds. Religii. Rząd zatrudnia nawet lokalnych kryminalistów, znanych jako grupy „Pod czerwoną flagą”, których potajemnie zachęca do napadania na chrześcijan i wywłaszczania własności kościelnej. Z powodu pandemii grupy te były mniej aktywne niż w poprzednich okresach sprawozdawczych. Kościół katolicki jest zdecydowanie największą wspólnotą chrześcijańską i dlatego na nim skupia się uwaga władz. Tym bardziej że Kościół katolicki głośno wypowiada się na temat niesprawiedliwości społecznej i problemów środowiskowych w czasach komunizmu, co często skutkuje karną przemocą i konfiskatą ziemi należącej do Kościoła. 

Antagonizm klanowy

Wiejskie społeczności wspierane autorytetem swoich lokalnych przywódców i członków rodzin zmuszają nawróconych chrześcijan do wyrzeczenia się nowej religii. Aby strzec kultury plemienia, jego przywódcy często wykluczają chrześcijan ze społeczności, widząc w nich zdrajców kultury i dziedzictwa. Sama społeczność często reaguje przemocą wobec nawróconych chrześcijan i wypędza ich ze swoich wiosek.

Przestępczość zorganizowana oraz korupcja

Zdarzały się i nadal zdarzają przypadki zawłaszczania ziemi, szczególnie wymierzone w Kościół katolicki. Dzieje się tak głównie w miastach, gdzie urzędnicy państwowi szukają ziemi i własności do skonfiskowania, a następnie sprzedają je prywatnym deweloperom. Głównym celem są ziemie należące do Kościoła katolickiego i innych chrześcijańskich mniejszości etnicznych. Eksmisje są często wykonywane z pomocą grup przestępczych i strażników „Czerwonej Flagi”, chociaż stało się to mniej widoczne z powodu pandemii.

Spis treści

4. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Ponieważ chrześcijanom z zagranicy nie wolno utrzymywać kontaktów z lokalnymi kościołami, są oni mimowolnie izolowani. Do tej kategorii należą pracownicy zagraniczni z Tajwanu, Korei Płd. i Filipin, którzy znajdują się pod kontrolą i obserwacją służb państwowych.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Kościół rzymskokatolicki i  Kościół Ewangeliczny Wietnamu (ECVN) są głównymi historycznymi wspólnotami chrześcijańskimi. Podczas gdy tym pierwszym udało się w 2016 r. otworzyć uniwersytet katolicki, nasiliły się problemy z zawłaszczaniem ziemi przez władze i aresztowaniami działaczy katolickich, a w okresie sprawozdawczym odwołano zjazd  ECVN (S).

Społeczności konwertytów

Konwertyci wywodzący się ze środowisk buddyjskich lub animistycznych cierpią największe prześladowania, nie tylko ze strony władz, ale także ich rodzin, przyjaciół i sąsiadów. Ponieważ większość z nich należy do mniejszości etnicznych, władze komunistyczne są wobec nich szczególnie podejrzliwe i wrogie. 

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Do nietradycyjnych wspólnot chrześcijańskie należą wspólnoty ewangelickie i zielonoświątkowe. Zbierają się w kościołach domowych, gdyż wiele wyznań nie jest zarejestrowanych. Są one ściśle monitorowane i spotykają się z dyskryminacją na różnych poziomach ze strony rządu i społeczeństwa.

Spis treści

5. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziom przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Wietnamu

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Życie prywatne

Na obszarach wiejskich mówienie o swojej wierze jest niebezpieczne i może prowadzić do przemocy ze strony członków społeczności. W miastach panuje nieco większa swoboda, ale powszechne są nękanie i przesłuchania przez policję. Konwersja nie jest wprawdzie prawnie zakazana, ale budzi zdecydowany sprzeciw. Chrześcijaństwo jest postrzegane jako obce i zagrażające rodzinie i tradycji, zwłaszcza na obszarach, gdzie dominuje kult przodków. Często członkowie rodzin zmuszeni są wybierać pomiędzy nawróceniem się na chrześcijaństwo a eksmisją i ostracyzmem ze strony rodziny i społeczności. 

Życie rodzinne

Chrześcijańskie dzieci w Wietnamie są zmuszane do uczestniczenia w antychrześcijańskim nauczaniu w formie komunistycznej doktryny przez cały okres ich edukacji. Dzieciom chrześcijańskim, które należą do niezarejestrowanych wyznań, w tym tysiącom Hmongów i protestantów z plemienia Montagnard, uniemożliwia się uczęszczanie do szkół. Ci, którzy są w stanie chodzić do szkoły, często padają ofiarą prześladowań i nękania zarówno ze strony kolegów, jak i administracji szkolnej. Dodatkowo konwertytom, którzy są w związku małżeńskim, może grozić rozwód. Często zdarza się, że rodziny wypierają się, eksmitują i odcinają wsparcie członkom rodziny, którzy przechodzą na chrześcijaństwo.

Życie w społeczeństwie

Wspólnoty plemienne na obszarach zapalnych pomagają w monitorowaniu chrześcijan. Władze lokalne zachęcają społeczność do utrudniania życia wspólnotom chrześcijańskim, ponieważ są one postrzegane jako obce i niebezpieczne. Chrześcijanie ubiegający się o pracę, a także ci, którym należy się awans, doświadczają dyskryminacji i wykluczenia zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. W wojsku i policji chrześcijanie nie mogą zajmować stanowisk oficerskich. W północnym Wietnamie znane są przypadki, gdy władze państwowe groziły chrześcijanom anulowaniem świadczeń zdrowotnych, jeśli będą sprzeciwiali się nakazom państwa lub nie zaniechają spotkań kościelnych. W okresie sprawozdawczym 2022 pojawiły się przypadki dyskryminacji i odmowy wsparcia dla ofiar pandemii COVID-19.

Życie w państwie

Wietnam ściśle przestrzega ideologii komunistycznej, a wszelkie inne przekonania są niedozwolone. Władze nie odpowiadają na wnioski rejestracyjne i nie zatwierdzają wniosków o zezwolenie na działalność religijną w przewidzianym terminie (jeśli w ogóle) i często nie podają powodów odmowy. Członkowie partii komunistycznej oraz oficerowie w wojsku nie mogą identyfikować się z żadną religią. W mediach chrześcijanie są przedstawiani jako osoby próbujące przywrócić ideologię kolonialną i są oskarżani o działalność destrukcyjną i antyrządową. Sprawcy przemocy wobec chrześcijan prawie nigdy nie stają przed sądem. W okresie sprawozdawczym 2022, po wybuchu epidemii COVID-19, zaatakowano kościół protestancki i oczerniano go w mediach publicznych i społecznościowych. Władze interweniowały i moderowały komentarze online w drugim przypadku dotyczącym seminarium ECVN(S). 

Życie w kościele

Państwo monitoruje działalność kościołów, czasami dochodzi do przerwania nabożeństw. Kościoły są zobowiązane przez prawo do rejestrowania swojej działalności w urzędach. Zdobywanie materiałów chrześcijańskich jest niezwykle trudne, ponieważ wszystkie publikowane materiały wymagają zatwierdzenia przez rząd, a wszelkie importy są ściśle ograniczone. Możliwe jest jednak pozyskiwanie niewielkich ilości materiałów chrześcijańskich. Przywódcy i działacze kościoła katolickiego i protestanckiego są często aresztowani lub zmuszani do emigracji za krytykę rządu, lub działalność na rzecz praw człowieka. W okresie sprawozdawczym władze odmówiły ECVN(S) możliwości zorganizowania kongresu po tym, jak jej przywódcy odmówili złożenia obietnicy przedstawienia z góry zaplanowanych postanowień.

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• 30 stycznia 2021 r. władze dokonały nalotu na spotkanie kościoła domowego w prowincji Hue i nakazały jego zamknięcie po donosie sąsiadów (International Christian Concern, 25 lutego 2021 r.).

• W prowincjach Dien Bien, Ha Giang i Quang Nam zgłoszono ataki fizyczne i zabójstwo. Ze względów bezpieczeństwa nie można podać żadnych szczegółów.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Tabela przedstawia wyniki i rankingi Światowego Indeksu Prześladowań za ostatnie pięć lat, przy założeniu, że dany kraj uzyskał ponad 41 punktów, co jest wskazaniem na wysoki poziom prześladowań.

Wynik w kategorii „przemoc” w ŚIP 2022 zmniejszył się o 1,2 punktu z powodu mniejszej liczby zgłoszonych incydentów. Nie musi to jednak oznaczać, że przemoc zmalała, ponieważ sprawozdawczość, zwłaszcza z regionów mniejszości etnicznych, była utrudniona przez ograniczenia COVID-19. 

Spis treści

7. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety: Pomimo jednego z najwyższych wskaźników udziału kobiet w rynku pracy, kobiety zajmują bardzo niską pozycję i doświadczają nierównego traktowania w domu i w życiu społecznym. Kraj ten wyznaje socjalistyczne ideały równości, ale wartości konfucjańskie znajdują odzwierciedlenie w powiedzeniach takich jak „jeden chłopiec to coś, 10 dziewczynek to nic”. Chrześcijanki mogą być zmuszane do wczesnych małżeństw, zwłaszcza te, które nawróciły się i te, które żyją w kulturach plemiennych. W małżeństwie narażają się na opresję, przemoc i groźby. Chrześcijańskie kobiety i dziewczęta są również narażone na napaść na tle seksualnym. Handel kobietami Hmong do Chin (w północnych prowincjach) nadal jest zjawiskiem powszechnym.

Mężczyźni: Mężczyźni często spotykają się z dyskryminacją i prześladowaniem w miejscu pracy, grozi im także utrata pracy. To może ekonomicznie sparaliżować rodziny i osłabić całą wspólnotę. Mężczyźni padają ofiarą aresztowań, fałszywych oskarżeń i uprowadzeń. W areszcie zatrzymani są poddawani surowemu traktowaniu, fizycznemu biciu i naciskom, by wyrzekli się swojej wiary. Presja jest szczególnie duża w przypadku chrześcijan Hmong. Presja jest także widoczna podczas odbywania służby wojskowej. Mężczyźni nie mogą swobodnie czytać Biblii lub uczestniczyć w innych praktykach religijnych.

Spis treści

8. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Jak to zwykle bywa w reżimach komunistycznych, władze wietnamskie starają się utrzymać wszystkie grupy religijne pod kontrolą. Obok chrześcijan szczególną uwagę zwraca się na buddystów Cao Dai, Hoa Hao i muzułmanów. Wspólnoty, które prowadzą działalność w ramach jednostek kontrolowanych przez rząd, są pozostawione w dużej mierze same sobie, z wyjątkiem poddawania cenzurze tego, co jest tam głoszone. Grupy niezależne są jednak traktowane jako poważne zagrożenie i znajdują się pod silną presją władz, zwłaszcza ich przywódcy. Jej efektem może być nękanie, zastraszanie, uwięzienie i konfiskaty mienia. 

Spis treści

9. Modlitwa

Módl się za Wietnam:

• Módl się o nowe projekty przygotowywane przez partnerów Open Doors w Wietnamie. Módl się o mądrość i siłę dla naszych partnerów w służbie i o serca wszystkich chrześcijan, którzy będą beneficjentami tych nowych przedsięwzięć.
• Módl się za chrześcijan w Wietnamie, którzy cierpią prześladowania, szczególnie tych należących do mniejszości etnicznych. Módl się za tych, którzy stracili swoje rodziny i domy, aby poczuli, że Bóg dał im międzynarodową rodzinę wierzących, która się za nich modli.
• Módl się za rząd Wietnamu, zarówno ten lokalny, jak i centralny. Módl się o to, aby rząd centralny chronił prawa wszystkich swoich obywateli, a władze lokalne nie były wykorzystywane do eskalowania prześladowań, z którymi borykają się chrześcijanie we wspólnotach plemiennych.