Maroko

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022

Problem, z którym spotykają się chrześcijanie, którzy nie ukrywają swoich przekonań religijnych, ma związek z art. 220 marokańskiego kodeksu karnego, który zakazuje „osłabiania wiary muzułmanina”. Oznacza to, że wielu chrześcijanom, którzy w rozmowach poruszają tematy religijne, grozi aresztowanie i postępowanie karne. Obrońcy praw chrześcijan zostali wzięci na celownik władz i radykalnych bojowników islamskich. Podczas gdy prawo karze jedynie prozelityzm, konwertyci na chrześcijaństwo mogą być karani w inny sposób, na przykład utratą praw do dziedziczenia i opieki nad dziećmi.

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

Maroko uzyskało niepodległość od Francji w 1956 roku. Od tego czasu kraj ten utrzymuje względną stabilność i dobrobyt. W 2011 r. Arabska Wiosna dotarła także do Maroka. Duża część protestujących była sfrustrowana bezrobociem i domagała się większych swobód obywatelskich. Rząd zorganizował referendum w sprawie reform konstytucyjnych, co pozwoliło Maroko uniknąć wstrząsów politycznych, które ogarnęły znaczną część świata arabskiego.

Islam jest oficjalną religią państwową i 99% ludności to  muzułmanie (w większości sunnici). Społeczności żydów i chrześcijan znacząco się zmniejszyły w drugiej połowie XX wieku. Nie-muzułmańskie społeczności obcokrajowców mogą otwarcie wykonywać praktyki religijne, ale prozelityzm, której celem jest konwersja muzułmanów na chrześcijaństwo, jest nielegalny. Marokańscy chrześcijanie, z których prawie wszyscy wywodzą się ze środowisk muzułmańskich, narażeni są na prześladowania społeczne, na przykład dyskryminację na rynku pracy. Osoby uznane za apostatów są kierowane do sądów szariatu, które odejście od islamu każą rozwodami, odebraniem prawa do spadku lub praw rodzicielskich.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Ludność muzułmańska na obszarach wiejskich jest konserwatywna; większość przypadków łamania praw człowieka ma miejsce w zamieszkanej głównie przez Berberów północno-wschodniej części kraju, w górach Atlas i na południowo-wschodnich obszarach pustynnych. Większość konwertytów mieszka w miastach, gdzie łatwiej jest uciec przed presją rodziny i lokalnej społeczności.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Chrześcijańscy migranci są często inwigilowani przez służby bezpieczeństwa i grozi im deportacja, jeśli angażują się (lub są podejrzani o angażowanie się) w działalność ewangelizacyjną. Na ogół cieszą się jednak względną swobodą. Chrześcijanie z Afryki Subsaharyjskiej, wielu z nich to zielonoświątkowcy, są zazwyczaj marginalizowani i dyskryminowani.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Społeczności konwertytów

Konwertyci z islamu spotykają się w kościołach domowych, ponieważ państwo nie zezwala im na gromadzenie się w oficjalnych kościołach. Członkowie rodziny i lokalna społeczność naciska, aby wyrzekli się nowej religii, choć poziom tolerancji jest wyższy na obszarach miejskich. Znajomi i sąsiedzi zazwyczaj bacznie się im przyglądają i reagują sprzeciwem, jeśli uznają, że chrześcijanin podejmuje próby ewangelizacyjne. 

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm w połączeniu z wrogością etniczno-religijną

Maroko prezentuje bardziej umiarkowaną wersję islamskiego ekstremizmu w porównaniu z innymi krajami regionu. Restrykcje nakładane przez władze islamskie obejmują konfiskatę literatury chrześcijańskiej w języku arabskim (w tym Biblii), zakaz współpracy z chrześcijanami z zagranicy (zwłaszcza, jeśli wiąże się to z ewangelizacją) oraz poważne trudności w zapewnieniu legalnych miejsc spotkań chrześcijan nawróconych z islamu. Konwertyci z islamu spotykają się z presją ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności.

Paranoja dyktatorska

Rząd marokański patrzy na Kościół, a zwłaszcza na działalność konwertytów, z podejrzliwością. Od Marokańczyków oczekuje się lojalności wobec islamu, króla i kraju. W minionych latach władze oskarżały chrześcijan o nielojalność wobec króla i deportowały wielu zagranicznych chrześcijan bez należytego procesu. Jednym z powodów tego rodzaju działań rządu może być strach przed radykalnymi ugrupowaniami muzułmańskimi; prowadząc surową politykę wobec mniejszości religijnych, rząd stara się uniknąć konfliktu z radykałami i zapobiec dużo większym problemom w kraju. 

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Oczekiwania kulturowe wiążą kobiety z obowiązkami domowymi, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Konwertytki z islamu są najbardziej narażone na prześladowania, szczególnie wewnątrz rodziny. Grozi im rozwód, odebrania możliwości widywania dzieci, areszt domowy, przymusowe małżeństwo i odrzucenie przez rodzinę. Dostęp do chrześcijańskich materiałów religijnych jest niezwykle trudny, a chrześcijanki w małych miejscowościach i wsiach muszą ubierać się zgodnie z zasadami islamu i brać udział w islamskich obrzędach religijnych. Gwałt i molestowanie seksualne to obszar tabu związany z honorem rodziny, co czyni je potężnym narzędziem przymusu religijnego, stosowanym również wobec migrantek subsaharyjskich w Maroku.

• Brak dostępu do chrześcijańskich materiałów religijnych i obrzędów
• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich
• Odebranie praw do opieki nad dziećmi
• Wydziedziczenie lub odebranie prawa własności
• Pozbawienie prawnej możliwości zawarcia małżeństwa z chrześcijaninem
• Zmuszanie do przestrzegania nakazów związanych z ubiorem
• Wymuszony rozwód
• Wymuszone małżeństwo
• Przymusowe opuszczenie domu - wypędzenie
• Uwięzienie przez rodzinę/areszt domowy
• Przemoc fizyczna
• Przemoc psychiczna
• Przemoc seksualna
• Przemoc słowna

Mężczyźni

Chrześcijańscy konwertyci należą do najbardziej narażonych na prześladowania w społeczeństwie marokańskim, gdyż postrzegani są jako ci, którzy przynieśli wstyd swoim rodzinom. Grozi im ostracyzm ze strony rodziny, odmowa wsparcia finansowego i wydziedziczenie oraz porzucenie przez żonę. W przypadku nieżonatych mężczyzn może istnieć presja, aby poślubili muzułmankę, choć ten rodzaj przemocy dotyczy w większym stopniu kobiet. Mężczyźni mogą być przesłuchiwani, bici oraz więzieni. Dotkliwość reakcji rodziny i społeczeństwa zależy od pozycji społecznej i politycznej mężczyzny. Dyskryminacja związana ze znalezieniem zatrudnienia jest dość kluczowa, ponieważ mężczyźni są zazwyczaj głównymi żywicielami rodzin. W sporadycznych przypadkach dochodzi również do dyskryminacji w edukacji.

• Wydziedziczenie lub odebranie prawa własności
• Dyskryminacja w edukacji
• Przemoc ekonomiczna w miejscu pracy/biznesie
• Przymusowe opuszczenie domu - wypędzenie
• Uwięzienie przez władze państwowe
• Przemoc fizyczna
• Przemoc psychiczna

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Liczba punktów w ŚIP 2023 nie pozostaje taka sama jak w ŚIP 2022. Presja utrzymuje się na skrajnie wysokim poziomie. Ocena przemocy wzrosła z 3,9 do 4,8 punktu, głównie dlatego, że w tym roku zaatakowano większą liczbę budynków kościelnych, w tym kościołów domowych. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Maroka.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• W okresie sprawozdawczym ŚIP 2023 marokańscy chrześcijanie byli inwigilowani, zatrzymywani i przesłuchiwani przez policję. W przypadku zgłaszania przemocy wobec marokańskich chrześcijan policja stawała po stronie sprawców. Wszechobecny monitoring zmusza wielu marokańskich chrześcijan do autocenzury. 
• Doszło do kilku incydentów polegających na atakach na kościoły. 
• W okresie badawczym ŚIP 2023 odnotowano co najmniej pięć przypadków przymusowych małżeństw. Ponadto kilkoro konwertytów z islamu na chrześcijaństwo, głównie młodych kobiet, zostało przesiedlonych wbrew ich woli. 
• Wielu marokańskich chrześcijan musiało zmienić miejsce zamieszkania z powodu nasilającej się presji (rodzinnej).

Życie prywatne

Zarówno dla chrześcijan miejscowych, jak i tych, którzy przyjechali zza granicy, publiczne rozmowy na temat wiary z osobami  spoza najbliższej rodziny są niebezpieczne, gdyż wiążą się z ryzykiem oskarżenia o „osłabienie wiary muzułmanina”, co jest złamaniem marokańskiego prawa. Muzułmanie mogą gwałtownie zareagować na widok chrześcijańskich symboli religijnych noszonych przez konwertytę lub rozmów na tematy religijne, dlatego wielu konwertytów boi się ujawnić i otwarcie mówić o swoim nawróceniu.

Życie rodzinne

Prawo zabrania małżeństw między muzułmańskimi kobietami a chrześcijańskimi mężczyznami. Dzieci chrześcijan są narażone na dyskryminację i prześladowanie ze strony rówieśników, a także na izolację przez członków lokalnej społeczności. Celowo wywiera się presję na rodziny chrześcijańskie, starając się wymusić asymilację lub emigrację. 

Życie w społeczeństwie

Chrześcijaństwo nie mieści się w tradycyjnej marokańskiej tożsamości. Jest odbierane  jako religia imperialistów. Na tej podstawie marokańskie służby bezpieczeństwa monitorują działalność miejscowych i migrujących chrześcijan. Zabraniają również organizowania jakichkolwiek grup, które identyfikują się jako jawnie „chrześcijańskie” z obawy przed ewangelizacją. Chrześcijanie nawróceni z islamu napotykają liczne trudności w religijnym wychowaniu dzieci. Dzieci mogą być zastraszane w szkole lub zmuszane do brania udziału w lekcjach islamu pomimo braku zgody rodziców.

Życie w państwie

Z politycznego punktu widzenia sytuacja chrześcijan w Maroku jest trudna, ponieważ konstytucja uznaje islam za religię państwową. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego o wyraźnym charakterze chrześcijańskim lub takie, których celem jest obrona praw marokańskich konwertytów, są aktywnie zwalczane przez rząd. Działania ewangelizacyjne są zakazane, a ci, którzy się w nie angażują, mogą zostać oskarżeni o „osłabienie wiary muzułmanów” i narazić się na odpowiedzialność karną.

Życie w kościele

Fakt, że działalność chrześcijańska może być interpretowana jako prozelityzm, często utrudnia wzrost i rozwój wspólnot chrześcijańskich. Kościoły ekspatów są regularnie inwigilowane, aby powstrzymać Marokańczyków od uczestniczenia w ich nabożeństwach. Państwo zabrania marokańskim chrześcijanom zakładania własnych kościołów. Sprzedaż Biblii jest zakazana, gdyż państwo widzi w nich narzędzie do ewangelizowania.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Maroko zobowiązało się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)

Maroko nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Konwertyci są poddawani ostracyzmowi, a członkowie rodziny przeciwni ich konwersji grożą im rozwodem i utratą prawa do opieki nad dziećmi (art. 18 ICCPR).
2. Konwertytki są przymusowo wydawane za mąż i zmuszane do odwołania swoich przekonań. (ICCRP Art. 23.3 i CEDAW Art. 16).
3. Chrześcijanie spotykają się z prześladowaniem i przemocą, jeśli otwarcie wypowiadają się na tematy religijne lub angażują się w prozelityzm (ICCPR Art. 18 i 19).
4. Chrześcijanie napotykają ograniczenia w zatrudnieniu w sektorze publicznym i doświadczają dyskryminacji w sektorze prywatnym (ICCPR Art. 25 i 26 oraz ICESCR Art. 6).

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Judaizm jest jedyną religią mniejszościową oficjalnie uznaną w konstytucji, a żydzi mają swoje własne sądy religijne rozpatrujące spory rodzinne. Chociaż islam jest oficjalną religią państwa, to de facto tylko islam sunnicki (Maliki) jest społecznie akceptowalny. Muzułmanie szyiccy, muzułmanie Ahmadijja i bahaici są poddawani restrykcjom rządowym, które niemal uniemożliwiają im otwarte uczestniczenie w praktykach religijnych.

Spis treści

10. Open Doors w Maroku

We współpracy z lokalnymi partnerami i Kościołami, Open Doors wspiera Kościół w Afryce Północnej poprzez:  

• Szkolenia  
• Służbę wśród nowych wierzących  
• Rzecznictwo  
• Dystrybucję literatury chrześcijańskiej 

Open Doors zachęca chrześcijan na całym świecie do modlitwy za marokańskich chrześcijan. 

Spis treści

11. Módl się za Maroko

• Módl się, za wierzących w Maroku, którzy muszą żyć swoją wiarą w samotności lub ryzykują areszt domowy, ataki fizyczne, aresztowania i więzienie. Proś Jezusa Chrystusa, aby napełnił ich serca nadzieją i miłością.
• Módl się, aby chrześcijanie pochodzenia muzułmańskiego mogli wspólnie z innymi chrześcijanami wzrastać w wierze. 
• Módl się, aby społeczeństwo marokańskie było bardziej otwarte na wyznania inne niż islam i aby wspólnoty miały więcej wolności w publicznym przeżywaniu swojej wiary.