Irak

Spis treści

Kluczowe ustalenia

Okres badawczy: od 1 października 2023 do 30 września 2024

Źródłem największych prześladowań irackich chrześcijan po utracie terytoriów przez Państwo Islamskie (ISIS) są szyickie milicje wspierane przez Iran. Ataki ISIS na ludność cywilną, infrastrukturę i siły bezpieczeństwa miały miejsce także w roku 2023. Na obszarach Regionu Kurdystanu w Iraku (RK) Turcja i Iran kontynuowały naloty i operacje naziemne (Turcja), wymierzone, jak twierdzili, w członków Partii Pracujących Kurdystanu (PKK – partia polityczna i ruch separatystyczny Kurdów tureckich). W ostatnich latach ataki te uderzyły również w wioski zamieszkane głównie przez chrześcijan, powodując poważne zniszczenia mienia cywilnego i zmuszając wielu chrześcijan do ucieczki.

Kościoły historyczne (Asyryjski Kościół Wschodu, Syryjski Kościół Ortodoksyjny, Syryjski Kościół Katolicki, Chaldejski Kościół Katolicki i Ormiański Kościół Ortodoksyjny) cierpią z powodu przemocy, nietolerancji i dyskryminacji, szczególnie ze strony wojujących grup islamskich i przywódców niechrześcijańskich. Narażeni są również na dyskryminację ze strony władz państwowych. Kościoły ewangelikalne w Bagdadzie i Basrze są atakowane przez radykalne ugrupowania islamskie i przywódców niechrześcijańskich, a także spotykają się z dyskryminacją ze strony władz.

Chrześcijanie ze środowisk muzułmańskich doświadczają największej presji ze strony członków rodziny i często utrzymują swoją wiarę w tajemnicy. Grozi im utrata praw do spadku oraz brak możliwości zawarcia związku małżeńskiego. Nawet w bardziej umiarkowanym muzułmańskim Regionie Kurdystanu odejście od islamu wiąże się z dużym ryzykiem. Zmiana przynależności kościelnej (np. przejście ze zgromadzenia prawosławnego do ewangelikalnego) jest często karana odmową przyznania praw. Przywódcy Kościołów prawosławnych i katolickich odmawiają udzielania ślubów członkom Kościołów ewangelikalnych. Orzeczenie irackiego Sądu Najwyższego z 2024 roku zmniejszyło limit miejsc dla chrześcijan w parlamencie Kurdyjskiego Rządu Regionalnego z sześciu do trzech, jeszcze bardziej ograniczając ich reprezentację polityczną.

Spis treści

Profil kraju w formacie PDF

Poniższy profil kraju stanowi przetłumaczoną część szczegółowych raportów przygotowanych przez World Watch Research, dział badawczy Open Doors. Profil kraju dostępny jest również do pobrania w formacie PDF. Szczegółowe raporty w oryginalnej wersji angielskiej (części "Informacje ogólne" oraz "Dynamika prześladowań") znajdują się na końcu strony.

SKRÓCONY PROFIL KRAJU W PDF

Spis treści

1. Tło

W wyniku inwazji pod przywództwem USA w 2003 roku i obaleniu Saddama Husajna w Iraku doszło do wybuchu przemocy na tle religijnym, zwłaszcza między muzułmanami sunnitami i szyitami. W krzyżowym ogniu tego konfliktu znaleźli się chrześcijanie. Z kraju zaczął odpływać strumień uchodźców, który powiększył się wraz z pojawieniem się ISIS i proklamowaniem kalifatu Państwa Islamskiego w czerwcu 2014 roku. Po odzyskaniu dużej części terytorium kontrolowanego przez tzw. Państwo Islamskie w 2016 roku chrześcijanie zaczęli powracać do wyzwolonych i wcześniej zamieszkałych przez większość chrześcijańską miast w pobliżu Mosulu, np. Kara Kusz. W grudniu 2017 roku ówczesny premier ogłosił, że siły irackie wyparły ISIS z terytorium Iraku. W pierwszych trzech kwartałach 2024 roku nie było doniesień o atakach ISIS na ludność cywilną.

Irak podzielony jest na dwie części: półautonomiczny Region Kurdystanu (RK) na północy, oficjalnie zarządzany przez Rząd Regionalny Kurdystanu z siedzibą w Erbilu, oraz dużą część arabską, kontrolowaną przez rząd iracki w Bagdadzie. Kraj składa się z 19 prowincji/gubernatorstw, z których tylko pięć oficjalnie wymienia populację chrześcijan (Niniwa, Erbil, Sulajmanijja, Dohuk i północny Kirkuk). Chrześcijanie, z wyjątkiem niewielkich grup konwertytów z islamu, opuścili większość tamtejszych prowincji.

Według Departamentu Stanu USA IRFR 2023: Większość irackich chrześcijan to katolicy chaldejscy (wschodni obrządek Kościoła rzymskokatolickiego), prawie 20% należy do Asyryjskiego Kościoła Wschodu. W RK, gdzie żyje większość chrześcijan, zarejestrowanych jest około 2000 członków Kościołów ewangelikalnych.

Od czasu klęski terytorialnej ISIS głównym źródłem presji na irackich chrześcijan są szyickie milicje wspierane przez Iran; grupy te znacznie nasiliły ataki na amerykańskie oddziały wojskowe w kraju, odkąd 7 października 2023 roku rozpoczęła się wojna między Izraelem a Hamasem. W Regionie Kurdystanu trwały ataki tureckie rzekomo wymierzone w członków Partii Pracujących Kurdystanu (PPK), ale także w wioski zamieszkane w większości przez chrześcijan. Tureckie operacje wojskowe na tym obszarze trwały nieprzerwanie od 2021 do 2024 roku, powodując powszechne wysiedlenia i uniemożliwiając chrześcijanom powrót do domów.

Iracka konstytucja z roku 2005 ustanowiła islam religią państwową. Zgodnie z obowiązującym prawem islamskim muzułmanom zabrania się zmiany religii, a kobiety zarejestrowane jako muzułmanki nie mogą wychodzić za mąż za niemuzułmanów. Chrześcijanie w Iraku donoszą, że kraj coraz bardziej się islamizuje. Na przykład w czerwcu 2024 roku poinformowano, że iracki sąd w Regionie Kurdystanu w Iraku (KRG) nakazał chrześcijance i jej dzieciom (wychowanym na chrześcijan) przejście na islam. Sprawa wynikała z faktu, że matka kobiety przeszła na islam po rozwodzie z pierwszym mężem (chrześcijaninem) i poślubieniu muzułmanina, gdy kobieta była jeszcze nastolatką. Ta trudna sytuacja prawna i społeczna podkreśla wyzwania, przed jakimi stoją chrześcijańskie rodziny w Iraku, gdzie tożsamość religijna w oficjalnych dokumentach może mieć daleko idące konsekwencje dla życia osobistego i rodzinnego.

Reprezentacja polityczna chrześcijan jest bardzo niska (1,5%). W 2024 r. łączna liczba miejsc dla mniejszości religijnych i etnicznych w parlamencie Kurdyjskiego Rządu Regionalnego (KGR) spadła z 11 do 5 po orzeczeniu irackiego Sądu Najwyższego, które ograniczyło łączną liczbę miejsc dla chrześcijan w parlamencie Kurdystanu z sześciu do trzech.

Spis treści

2. Sytuacja w poszczególnych regionach kraju

Większość chrześcijan w Iraku mieszka na północy kraju w Kurdystanie. Bagdad, położony w środkowym Iraku, i Basra, położona na południu, mają obecnie bardzo niewielu chrześcijańskich mieszkańców. Sytuacja jest szczególnie trudna dla chrześcijan na południu i w centrum kraju. Chrześcijanie, z wyjątkiem niewielkich grup konwertytów z islamu, opuścili większość prowincji. Przemoc wobec konwertytów, szczególnie o podłożu klanowym i religijnym, jest silniejsza na obszarach arabskich niż kurdyjskich.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Kościoły, takie jak Asyryjski Kościół Ortodoksyjny, Chaldejski Kościół Katolicki lub Syryjski Kościół Katolicki oraz Kościół Ormiański, doświadczają prześladowań ze strony radykalnych ruchów islamskich i niechrześcijańskich przywódców religijnych. Narażone są również na dyskryminację ze strony władz państwowych. W środkowym i południowym Iraku chrześcijanie często nie eksponują symboli chrześcijańskich, takich jak krzyż, ponieważ może to prowadzić do nękania lub dyskryminacji na punktach kontrolnych, na uniwersytetach, w miejscach pracy lub budynkach rządowych.

Społeczności konwertytów

W tej kategorii znajdują się chrześcijanie wywodzący się ze środowisk muzułmańskich lub konwertyci międzywyznaniowi z historycznych wspólnot chrześcijańskich, którzy obecnie praktykują w nietradycyjnych wspólnotach chrześcijańskich. Konwertyci z islamu doświadczają największej presji ze strony (bliższej i dalszej) rodziny. Często nie ujawniają konwersji w obawie przed przemocą ze strony rodziny, przywódców plemiennych lub członków lokalnej społeczności. Zmiana wyznania (np. przejście z kościoła prawosławnego do wspólnoty ewangelikalnej) jest często karana odmową przyznania praw lub utratą pracy.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Kościoły ewangelikalne, baptystyczne i zielonoświątkowe w Bagdadzie i Basrze są atakowane przez radykalne grupy islamskie i przywódców niechrześcijańskich, a także spotykają się z dyskryminacją ze strony władz. Chrześcijanie otwarcie deklarujący przynależność religijną regularnie stają się celem ataków w środkowym i południowym Iraku. W tym celu wykorzystywane są przepisy o bluźnierstwie, jeśli chrześcijanie są podejrzani o prowadzenie działalności wśród muzułmanów. Nie istnieją żadne ramy prawne, które pozwalałyby wspólnotom ewangelikalnym na założenie szkoły biblijnej lub rejestrację organizacji spoza Iraku.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Chrześcijanie w Iraku doświadczają prześladowań ze strony sunnickich i szyickich muzułmanów niezależnie od ich pochodzenia etnicznego (kurdyjskiego, irańskiego i arabskiego). Pod wpływem ekstremizmu islamskiego, narodziła się nowa świadomość islamska, przeniknęła ona także do Kurdystanu na północy. Niektóre partie szyickie utrzymują bliskie stosunki z Islamską Republiką Iranu. Konwertyci z islamu donoszą, że są obserwowani przez irańskie służby na obszarach położonych blisko granicy z Iranem. Islamskie dogmaty i retoryka rządzą życiem codziennym, a islamscy przywódcy (zwłaszcza szyici) nadal wpływają na życie społeczne, religijne i polityczne. Wzrasta społeczna kontrola kobiet i nawet chrześcijanki w Bagdadzie i Basrze są zmuszone do zakrywania włosów, aby móc bezpiecznie poruszać się poza domem. W poprzednich latach muzułmańscy obywatele współpracowali z IS lub wstępowali w szeregi bojówek, które prześladowały chrześcijan – na przykład w Mosulu. To znacznie zaszkodziło poziomowi zaufania chrześcijan do sąsiadów i członków lokalnych społeczności. Zwykli obywatele we wszystkich regionach Iraku również wywierali presję na chrześcijańskich konwertytów, aby zmusić ich do powrotu do islamu.

Ucisk klanowy

Tożsamość klanowa jest nadal bardzo silna w społeczeństwie irackim, zwłaszcza na obszarach dotkniętych przemocą na tle religijnym (głównie na terytorium kontrolowanym wcześniej przez ISIS). Przynależność klanowa w połączeniu z islamem jest czynnikiem, który silnie przyczynia się do prześladowania chrześcijan w środowisku muzułmańskim. Grupy etniczne i plemienne tworzą niekiedy własne programy polityczne. Chrześcijanie są więc łatwym celem. Przestrzeganie odwiecznych zwyczajów i tradycji plemiennych jest często ważniejsze niż przestrzeganie prawa państwowego, ponieważ plemienność stoi zazwyczaj wyżej niż prawo.

Paranoja dyktatorska

Kolejne irackie rządy centralne dążyły do utrzymania się przy władzy bez względu na koszt, co nie sprzyjało społeczeństwu pluralistycznemu, w którym mniejszości religijne czułyby się mile widziane. Chrześcijanie w RK skarżyli się na pogwałcenie prawa wyborczego w wyborach parlamentarnych w 2018 roku, kiedy partie kurdyjskie i szyickie zajęły pięć miejsc kwotowych zarezerwowanych dla chrześcijan w Radzie Narodowej i wystawiły chrześcijańskich kandydatów, którzy nie zostali wybrani przez partie chrześcijańskie. Według doniesień urzędnicy państwowi na wszystkich szczeblach zastraszają chrześcijan i „zachęcają” ich do emigracji.

Przestępczość zorganizowana oraz korupcja

W całym Iraku szerzy się korupcja, której ofiarą padają chrześcijanie. Na obszarach zamieszkanych w większości przez muzułmanów, chrześcijanie, którzy chcą sprzedać dom, otrzymują zaledwie 60% jego wartości. Ziemia należąca do chrześcijan trafia w ręce muzułmanów, a co najmniej 70% nieruchomości pozostawionych przez chrześcijan, którzy uciekli z kraju, zostało bezprawnie zajętych przez zorganizowane grupy przestępcze, szczególnie w Bagdadzie.

Protekcjonizm denominacyjny

W Iraku formalnie uznaje się 14 wyznań chrześcijańskich. Każda nowa denominacja, która ubiega się o rejestrację, musi zostać zatwierdzona przez uznane Kościoły. Normą jest, że uznane Kościoły sprzeciwiają się rejestracji nietradycyjnych grup protestanckich. Historyczne Kościoły próbują uniemożliwić członkom swoich kongregacji odwiedzanie innych kościołów. W południowych i środkowych regionach Iraku chrześcijanie, którzy przenieśli się z historycznej społeczności kościelnej do nietradycyjnej grupy chrześcijańskiej, spotykają się z groźbami i sprzeciwem ze strony członków rodziny, przywódców plemiennych i członków lokalnej społeczności. Znane są również przypadki, kiedy biskupi historycznych wspólnot kościelnych odmawiali udzielania ślubów członkom, którzy odwiedzali wspólnoty ewangelikalne.  

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Po latach okrutnego traktowania podczas wojny z ISIS, kobietom nadal grozi przemoc i nierówne traktowanie ze względu na płeć. W niektórych regionach chrześcijanki decydują się nosić nakrycia głowy dla własnego bezpieczeństwa, ponieważ kobiety z odkrytymi głowami mogą być nękane, a nawet ukamienowane. Sprawcy porwań, gwałtów czy przestępstw na tle seksualnym najczęściej pozostają bezkarni. Konwertytki z islamu są narażone na areszt domowy, bicie, molestowanie seksualne i zabójstwa „honorowe”. Niezamężne kobiety zmuszane są do poślubienia muzułmanów, ponieważ zgodnie z prawem nie wolno im wyjść za mąż za chrześcijanina. Chrześcijańskie dziewczęta mogą również zostać „zwabione” przez muzułmańskich mężczyzn, którzy następnie nękają je i nakłaniają do małżeństwa.

Formy wywierania nacisku:

• brak prawnej możliwości poślubienia chrześcijanina;
• narzucenie reguł ubioru;
• wymuszony rozwód;
• wymuszone małżeństwo;
• uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• celowe uwodzenie;
• śmierć;
• przemoc fizyczna;
• przemoc psychiczna;
• przemoc seksualna;
• przemoc werbalna.

Mężczyźni

Chrześcijanie często mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia i czują się dyskryminowani i wykorzystywani w miejscu pracy. Ponieważ mężczyźni są często głównymi żywicielami rodziny, utrata przez nich pracy wpływa na życie całych rodzin. Łamane są prawa zwłaszcza konwertytów ze środowisk muzułmańskich. W kulturze, która ceni honor, ryzykują, że zostaną wydziedziczeni przez rodzinę, będą szykanowani, a nawet mogą stracić życie. Powyższe czynniki zwiększają i tak już silną motywację do emigracji. Księża i przywódcy chrześcijańscy (z których większość to mężczyźni) są narażeni na uwięzienie, porwania i zabójstwa, szczególnie w regionie równiny Niniwy. Takie działania mają na celu dalsze osłabienie Kościoła.

Formy wywierania nacisku:

• nękanie ekonomiczne poprzez dostęp do zatrudnienia;
• nękanie w biznesie i miejscu pracy;
• uwięzienie przez władze państwowe;
• przemoc fizyczna;
• przemoc psychiczna.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Spadek ogólnej oceny z 79 pkt w ŚIP 2024 do 78 pkt w ŚIP 2025 jest spowodowany spadkiem oceny w kategorii „przemoc” z 7,8 pkt w ŚIP 2024 do 6,7 pkt i jest wynikiem mniejszej liczby ofiar śmiertelnych (jedna osoba w porównaniu z czterema w poprzednim okresie badawczym). Przemoc nadal utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie – dwa kościoły zostały zniszczone w wyniku tureckich ataków, zatrzymano kilkoro chrześcijan. Średnia presja utrzymuje się na skrajnie wysokim poziomie, tj. 14,3 pkt. Powszechna korupcja i brak realnej ochrony osłabiają prawa i pozycję społeczności chrześcijańskiej.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Iraku.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Spis treści

8. Przemoc

Tabela obejmuje tylko kilka kategorii przemocy na tle wyznaniowym w okresie sprawozdawczym – szczegółowe wyniki znajdują się w sekcji przemoc w Pełnym Dossier Kraju. Ponieważ wiele incydentów nie jest zgłaszanych, liczby te należy rozumieć jako wielkości minimalne. Jeśli nie można było dokładnie określić liczy przypadków, podano symboliczną liczbę w zaokrągleniu (10, 100 lub 1000*). Dane rzeczywiste mogą być dużo wyższe. To samo dotyczy liczb 10 000*, 100 000* oraz 1 000 000*.

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• Czerwiec 2024: W wyniku tureckiego ataku ucierpiały dwa kościoły w północnym Iraku. Jeden z nich został całkowicie zniszczony, drugi doznał jedynie niewielkich uszkodzeń.
• W bieżącym okresie badawczym jeden konwertyta z islamu został zabity przez członka rodziny z powodów związanych z wiarą. 

Życie prywatne

Konwertyci na chrześcijaństwo ze środowisk muzułmańskich są w niebezpieczeństwie, jeśli ujawnią swoją wiarę lub spotkają się z innymi chrześcijanami. Grozi im oskarżenie o apostazję i zdradę. Ogólnie rzecz biorąc, chrześcijanie, którzy rozmawiają z niechrześcijanami o swojej wierze, narażają się na zarzuty prozelityzmu oraz możliwe prześladowania i przemoc. Rdzenni chrześcijanie mogą eksponować symbole chrześcijańskie, chyba że mieszkają w bardzo konserwatywnych społecznościach islamskich.

Życie rodzinne

Kobiety nawrócone z islamu na chrześcijaństwo nie są uznawane za chrześcijanki i nie mogą legalnie wychodzić za mąż za niemuzułmańskich mężczyzn. Problem ten zaostrzył się, kiedy bojownicy ISIS zmuszali niemuzułmanów (w tym chrześcijan) do przejścia na islam. Takie osoby musiały stawić się w sądzie, aby zadeklarować przejście na islam. W konsekwencji zmiany wyznania zostały wprowadzone do wszystkich rejestrów prawnych. Zgodnie z art. 26 Ustawy o Narodowym Dowodzie Osobistym z 2015 roku dzieci poniżej 18. roku życia z jednym muzułmańskim rodzicem są rejestrowane jako muzułmanie, nawet jeśli matka jest niemuzułmanką, a dziecko urodziło się w wyniku gwałtu W sprawach rozwodowych opieka nad dzieckiem zostanie z dużym prawdopodobieństwem przyznana muzułmańskiemu rodzicowi. Dzieci uważane za muzułmanów są zobowiązane do otrzymywania islamskiej edukacji religijnej. Zgodnie z prawem wszystkie szkoły (również chrześcijańskie) muszą mieć w programie lekcje islamu, które kończą się egzaminem; niezdanie tych egzaminów oznacza brak możliwości przejścia do następnej klasy.

Życie w społeczeństwie

Chrześcijańskie kobiety są zmuszane do zakrywania głów w Bagdadzie, Basrze, a czasem nawet na północy kraju. Chrześcijańscy studenci skarżą się, że niektórzy muzułmańscy profesorowie uniwersyteccy celowo wyznaczają terminy egzaminów w czasie chrześcijańskich świąt. Asyryjskie szkoły twierdzą, że są dyskryminowane i nie otrzymują pełnego finansowania, do którego są uprawnione. Niektóre z oficjalnych programów nauczania w szkołach państwowych i na uniwersytetach określają nawet chrześcijan jako niewiernych i wrogów oraz nawołują do dżihadu przeciwko nim. Podczas wypełniania wniosku online o wydanie dowodu tożsamości wymagane jest podanie wyznania, a chip danych w dowodzie nadal zawiera dane dotyczące wyznania. Rezultatem tego jest dyskryminacja chrześcijan w zatrudnieniu. W parlamencie i rządzie jest kilkoro chrześcijan, którzy zajmują wysokie stanowiska, ale generalnie chrześcijanie są niedostatecznie reprezentowani w instytucjach państwowych. Konwertyci z islamu, których konwersja wyjdzie na jaw, mogą stracić pracę.

Życie w państwie

Zgodnie z konstytucją, Irak jest krajem islamskim i jego prawodawstwo musi być zgodne z islamem. Prawo zezwala na konwersję na islam, ale nie zezwala ani nie uznaje konwersji z islamu na inne religie lub przekonania. Zgodnie z prawem, w przypadku małżeństw, w których jedno z małżonków jest muzułmaninem, prawo do rozwodu, opieki nad dziećmi i dziedziczenia przypada niemal automatycznie małżonkowi muzułmańskiemu. Na ogół chrześcijanie nie są dopuszczani do stanowisk na najwyższych szczeblach, jak np. w przypadku sił zbrojnych. Niekiedy warunkiem awansu jest przejście na islam. Chrześcijanie regularnie padają ofiarą mowy nienawiści i kampanii oszczerstw w internecie i w krajowych stacjach telewizyjnych. Ich autorami są radykalni islamiści. Większość sprawców przestępstw przeciwko chrześcijanom nie jest pociągana do odpowiedzialności. Rząd centralny nie jest w stanie kontrolować bojówek, szczególnie tych działających na Równinie Niniwy. Pomimo dużej liczby skonfiskowanych nieruchomości należących do chrześcijan (szacuje się, że 78% wszystkich nieruchomości należących do chrześcijan, którzy opuścili kraj), liczba osób postawionych przed sądem jest symboliczna.

Życie w Kościele

Praca z młodzieżą jest dozwolona tylko w budynkach kościelnych. Zabrania się integracji konwertytów z lokalnym Kościołem, z wyjątkiem niektórych kurdyjskich Kościołów w RK. Ze względów bezpieczeństwa oraz w poszukiwaniu anonimowości konwertyci często opuszczają rodzinne miasta i przenoszą się do dużych miast lub wyjeżdżają za granicę. Inwigilacja przez państwo jest zgłaszana głównie przez nowe wspólnoty.

Spis treści

9. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Irak zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR);
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR);
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT);
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW);
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Irak nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

• Chrześcijanie, którzy dokonali konwersji z islamu, są zabijani (Art. 6 ICCPR);
• Prawo zabrania konwersji z islamu (Art. 18 ICCPR);
• Chrześcijańscy konwertyci tracą prawo do opieki nad dziećmi i prawo do dziedziczenia (Art. 26 ICCPR);
• Dzieci konwertytów chrześcijańskich są rejestrowane jako muzułmanie i zmuszane do edukacji islamskiej (Art. 18 ICCPR i Art. 14 CRC);
• Chrześcijańskie konwertytki są przymusowo wydawane za mąż za muzułmanów (Art. 23 ICCPR; Art. 16 CEDAW i Art. 10 ICESCR).

Spis treści

10. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Inne mniejszości religijne, które spotykają się z prześladowaniami, dyskryminacją i nietolerancją w Iraku, to jezydzi, sunnici, kakai, sabejczycy, mandejczycy, bahaici, zaratusztrianie i żydzi. Zwłaszcza jezydzi doświadczyli straszliwych okrucieństw pod rządami ISIS. W porównaniu z chrześcijankami więcej jezydek zostaje niewolnicami seksualnymi i traci życie z rąk islamistów. Chociaż w marcu 2021 roku przyjęto Ustawę o Uratowanych Jezydach, która przyznaje ocalałym specjalne prawa, takie jak między innymi odszkodowanie, miesięczną pensję, działkę pod dom, ciągle czeka ona na wdrożenie.

Ponadto Instytut Bliskiego Wschodu podaje, że (5 lipca 2023): „W kwietniu 2023 roku jezydzi stali się celem kampanii mowy nienawiści i fałszywych oskarżeń, wykorzystującą retorykę przyzwalającą na zbrodnie popełnione przeciwko nim przez IS. Rozprzestrzenianie się mowy nienawiści w mediach społecznościowych rozpoczęło się po tym, jak jezydzi zostali niesłusznie oskarżeni o spalenie meczetu w dystrykcie Sindżar podczas pokojowej demonstracji przeciwko powrotowi rodzin podejrzanych o powiązania z IS”.

Społeczność sunnicka zgłaszała również przypadki łamania praw człowieka, w tym przymusowe wysiedlenie przez powiązane z rządem milicje szyickie i dyskryminację poprzez realizację programu o nazwie de-Baathification (proces wyeliminowania z życia publicznego Iraku po obaleniu rządów Saddama Husajna osób działających w irackiej partii obalonego dyktatora – partii Baas).

Podczas gdy iracka konstytucja gwarantuje wolność wyznania chrześcijanom, jezydom i sabejskim mandejczykom, nie chroni ona wyraźnie wyznawców innych religii ani ateistów. Niektóre religie, np. bahaizm, są prawnie zakazane, a ich praktykowanie może prowadzić do pozbawienia wolności. Zakaz ten nie jest jednak egzekwowany w RK, gdzie bahaizm jest uznawany za religię. Również w innych częściach kraju prawo to nie jest powszechnie stosowane. Żydzi również są powszechnie dyskryminowani, np. nie wolno im podejmować pracy w administracji państwowej i armii, dlatego unikają publicznej deklaracji wyznaniowej.

Spis treści

11. Open Doors w Iraku

We współpracy z lokalnymi partnerami i Kościołami Open Doors wspiera Kościół w Iraku poprzez następujące działania:

• obecność wśród osób potrzebujących pomocy;

• szkolenia (szkolenia dla osób dotkniętych traumą, szkolenie biblijne, szkolenie przywódców kościelnych i dla osób wywodzących się ze środowisk muzułmańskich;

• dystrybucję Biblii i literatury chrześcijańskiej oraz wspieranie tłumaczeń na język kurdyjski;

• projekty rozwoju społeczno-gospodarczego (takie jak mikropożyczki dla przesiedleńców wewnętrznych);

• pomoc strukturalną, np. naprawy/zakup wyposażenia kościołów i wspieranie działalności kościelnej;

• pomoc w sytuacjach kryzysowych (odbudowa domów i kościołów na północy Iraku);

• wsparcie modlitewne.

Spis treści

12. Przypisy

• Niniejszy dokument został przygotowany w oparciu o bardziej szczegółowe Dossier Kraju opracowane corocznie przez World Watch Research (WWR), dział badawczy Open Doors International. Zezwala się na wykorzystywanie i bezpłatne rozpowszechnianie dokumentu pod warunkiem podania źródła, tj. © 2025 Open Doors International.

• Wszystkie krótkie profile krajów są dostępne w zakładce „Advocacy resources” na stronach poświęconych badaniom Open Doors International, wraz z bardziej szczegółowymi pełnymi dokumentami krajowymi i najnowszą aktualizacją metodologii ŚIP: www.opendoors.org/en-US/research-reports/. Są one również dostępne na stronie Open Doors Analytical: https://opendoorsanalytical.org/; (hasło: freedom).

• Okres badawczy dla ŚIP 2025: 1 października 2023 – 30 września 2024.