Meksyk

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022

Obecność coraz większej liczby grup przestępczych i walka o kontrolę terytorialną powoduje, że chrześcijanie i przywódcy kościelni mieszkający na tych obszarach są stale narażeni na ataki. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy chrześcijanie są postrzegani jako zagrożenie dla działań przestępczych i nie są posłuszni żądaniom przestępców. W społecznościach tubylczych ci, którzy porzucają wierzenia religijne wspólnoty, spotykają się również z odrzuceniem i karami, takimi jak grzywny, uwięzienie i przymusowe wysiedlenie. Ogólna nietolerancja społeczna wobec chrześcijaństwa i jego wierzeń nadal rośnie, zwłaszcza gdy chrześcijanie wyrażają oparte na wierze opinie na temat małżeństwa, rodziny i kwestii życiowych.

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

Prezydent Andrés Manuel López Obrador (dalej w skrócie AMLO) objął urząd w 2018 roku. Był krytykowany za przedkładanie gospodarki nad zdrowie podczas pandemii COVID-19 oraz za coraz bardziej autorytarne rządy. Human Rights Watch potępiła naruszenia praw przez wojsko, w tym tortury w celu uzyskania zeznań, pozorowane zaginięcia, zabójstwa bez sądu oraz ataki na dziennikarzy i obrońców praw człowieka. Wobec policji, Gwardii Narodowej i samego rządu wysuwane są oskarżenia  o działanie w zmowie z baronami narkotykowymi (Milenio, 15 maja 2022). Pomimo początkowego poparcia dla AMLO, w wyborach śródterminowych przeprowadzonych w czerwcu 2021 r. jego partia MORENA straciła znaczną część swojej większości w niższej izbie Kongresu i obecnie musi polegać na wsparciu koalicjantów, aby przeforsować swój program (Americas Quarterly, 07 czerwca 2021).

Meksyk nie ma oficjalnej religii, a w szkołach państwowych nie prowadzi się lekcji religii. Zgodnie z ustawą regulującą działalność organizacji religijnych funkcjonariusze kościelni nie mogą publicznie wyrażać poglądów politycznych ani pełnić funkcji publicznych, a władze państwowe nie mogą ingerować w wewnętrzne życie związków wyznaniowych. Wzrosła nietolerancja wobec chrześcijan broniących swoich poglądów opartych na wierze, często pod wpływem błędnej interpretacji rozdziału Kościoła od państwa.

Spis Ludności i Gospodarstw Domowych 2020 r. poinformował, że 11 800 247 osób mieszka w gospodarstwach domowych rdzennej ludności. Rzeczywista ich liczba może być większa, gdyż wystąpiły problemy rejestracyjne w związku z COVID-19. Chrześcijanie, którzy odrzucają praktyki religijne i zwyczaje grupy etnicznej, z której się wywodzą, są szykanowani i prześladowani. Ponieważ to przywódcy etniczni wymierzają sprawiedliwość na swoich terytoriach, wolność religijna ludności tubylczej nie jest należycie egzekwowana przez lokalne władze państwowe.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Sieci przestępcze rozprzestrzeniły się na całym terytorium Meksyku i nie są już ograniczone do tzw. narko-stanów (Riodoce, 5 stycznia 2022). Według najnowszych informacji, w całym kraju działa 148 grup przestępczych. Łamanie praw chrześcijan wewnątrz wspólnot tubylczych ma miejsce szczególnie w strefie południowej, m.in. w Chiapas, Guerrero, Hidalgo, Jalisco, Nayarit, Oaxaca, Puebla, Baja California, Yucatán i Zacatecas. Przepisy krajowe wspierające radykalny rozdział Kościoła od państwa i traktujące o niedyskryminacji dotykają chrześcijan w całym kraju. Co ciekawe, wandalizm budynków kościelnych i nietolerancja wobec chrześcijan wyrażających oparte na wierze poglądy na sporne kwestie są szczególnie wysokie w takich stanach jak Colima, Jalisco, Guanajuato, Morelos, Mexico City, Mexico State, Oaxaca i Veracruz.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Na tę kategorię składają się: Kościół Rzymskokatolicki (który jest największą denominacją) oraz niewielkie wspólnoty prawosławne, prezbiteriańskie i anglikańskie. Katolików szczególnie dotyka działalność gangów i korupcja władz lokalnych, co może obejmować nawet przemoc wobec ich przywódców religijnych. Zdarza się, że tradycyjne kościoły  nie mają swobody nauczania lub dzielenia się swoją wiarą z członkami społeczności tubylczych, które przestrzegają tradycji przodków. Kościoły te zmagają się ze wzrostem świeckiej nietolerancji, zwłaszcza kiedy podejmowane są próby uniemożliwienia wyrażania ich opinii opartych na wierze w sferze publicznej.

Społeczności konwertytów

Do tej kategorii zalicza się konwertytów międzywyznaniowych z historycznych wspólnot chrześcijańskich, konwertytów ze środowisk przestępczych (mafijnych) oraz chrześcijan, którzy porzucili praktyki religijne społeczności tubylczej, do której wcześniej należeli. Te obrzędy etniczne mogły być tradycyjne lub synkretyczne (najczęściej związane z wiarą rzymskokatolicką). Rdzenni konwertyci często spotykają się ze znaczną presją, aby porzucić nową wiarę i mogą doświadczać gróźb, przemocy, aresztowań, a nawet wypędzenia.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Chrześcijanie ewangelikalni, zielonoświątkowcy i ruch odnowy – zwłaszcza gdy aktywnie działają w społecznościach tubylczych – spotykają się z agresją ze strony członków społeczności, które nie akceptują obecności innych grup religijnych. W rejonach opanowanych przez zorganizowaną przestępczość narażeni są także na naciski lub ataki za aktywną ewangelizację. Spotykają się z krytyką i groźbami za obronę swoich poglądów opartych na wierze na arenie publicznej.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Korupcja oraz przestępczość zorganizowana

Transparency International (CPI 2021) plasuje Meksyk na 124 miejscu spośród 180 krajów, z wynikiem 31/100 (0= wysoce skorumpowany i 100= bardzo czysty). Rok 2021 był trzecim z rzędu najbardziej brutalnym rokiem, ocenianym pod względem liczby zgonów z użyciem przemocy. W okresie sprawozdawczym ŚIP 2022 rządowy plan kontroli przemocy przy użyciu sił zbrojnych po raz kolejny okazał się nieskuteczny. Wysoki poziom bezkarności i korupcji skłonił komentatorów do nazwania Meksyku „narko-państwem” (Modern Diplomacy, 6 marca 2022). Chrześcijanie, którzy informują władze o nielegalnych operacjach lub działają jako obrońcy praw człowieka, są uważani za zagrożenie dla interesów grup przestępczych. Łatwo mogą stać się celem wszelkiego rodzaju odwetów, ataków (Agenzia Fides, 20 listopada 2021), inwigilacji (Aciprensa, 25 lutego 2022), włamań i rabunków do ich miejsc kultu i domów prywatnych (Aciprensa, 14 stycznia 2022), gróźb śmierci (La Región en Línea, 5 października 2020), prób porwania, a nawet zabójstw (El Imparcial, 25 lutego 2022). Grupy przestępcze wykazują coraz większy stopień okrucieństwa, gdy działają przeciwko przywódcom kościelnym (MSN News, 9 października 2022).

Ucisk klanowy

Państwo interweniuje w minimalnym stopniu, ponieważ uznaje prawo społeczności tubylczych do autonomii. W takich społecznościach przywódcy etniczni próbują narzucić styl życia regulowany przez zwyczaje rodzime lub synkretyczne (najczęściej związane z Kościołem Rzymskokatolickim). Jeśli chrześcijańscy konwertyci odrzucają takie zwyczaje, spotykają się z presją społeczności poprzez przymusowe przesiedlenia (Aqui Noticias, 22 sierpnia 2022 r.), grzywny, izolację, ograniczenie dostępu do podstawowych usług społecznych, więzienie, bicie i niszczenie własności (Evangelical Focus, 18 stycznia 2021). Poprzez Państwową Komisję Praw Człowieka podjęto działania mające na celu zagwarantowanie nietykalności fizycznej i bezpieczeństwa osobistego chrześcijan należących do nieakceptowanych grup kościelnych. Wyniki działań podejmowanych w takich sprawach nie zawsze były zadowalające.

Świecka nietolerancja

Ideologiczne grupy nacisku i niektórzy przedstawiciele rządu promują program sekularyzacyjny, którego celem jest ograniczenie udziału chrześcijan w sferze publicznej, zwłaszcza gdy zajmują oni stanowiska publiczne. Chrześcijanie doświadczają coraz większej nietolerancji społecznej za wyrażanie przekonań opartych na wierze, w tym w pracy lub w szkole. Nasilają się akty wandalizmu mienia kościelnego, jednak władze rzadko prowadzą poważne dochodzenia, nie uznając tego za „realny problem” (Debata, 7 marca 2021).

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Przestępczość zorganizowana niesie za sobą wiele wyzwań. Dochodzi do zabójstw kobiet, wzrasta przemoc w rodzinie i rozwija się handel ludźmi. Przestępcy wykorzystali pandemię COVID-19 do nasilenia działalności przy zwiększonej bezkarności. Dziewczęta mogą stać się przedmiotem handlu. Grupy zbrojne są winne uprowadzeń i niewolnictwa seksualnego dziewcząt. Chrześcijańskie dziewczęta są celem ataku ze względu na domniemaną postawę posłuszeństwa i są zmuszane do utrzymywania relacji z członkami grup przestępczych. W społecznościach tubylczych powszechne są przymusowe małżeństwa, fizyczne i słowne znęcanie się nad konwertytami, a chrześcijanom utrudnia się dostęp do opieki zdrowotnej.

• Uprowadzenia
• Brak dostępu/ograniczenie opieki zdrowotnej 
• Wymuszone małżeństwo
• Handel ludźmi
• Śmierć
• Przemoc fizyczna
• Przemoc seksualna

Mężczyźni

W kontekście ciągłej przemocy i zorganizowanej przestępczości młodzi mężczyźni i chłopcy są narażeni na śmierć. Na terenach kontrolowanych przez grupy przestępcze zagrożeniem jest indoktrynacja i przymusowa rekrutacja. Jeśli stawiają opór, są zastraszani, mogą zostać uprowadzeni lub zamordowani.
Mężczyźni spotykają się z silną presją i przemocą jako głowy rodzin i kościołów. Liderzy wspólnot najczęściej padają ofiarą wymuszeń. Jest to kara za pracę społeczną i wypowiedzi przeciwko działalności przestępczej. Konwertyci ze środowisk tubylczych doświadczają pobić, prześladowań i odrzucenia przez członków lokalnej społeczeństwo.

• Uprowadzenia
• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich
• Przemoc ekonomiczna / kary grzywny
• Zmuszenie do opuszczenia miasta/kraju
• Uwięzienie przez władze państwowe
• Pobór do wojska / bojówek / służba wbrew sumieniu
• Śmierć
• Przemoc fizyczna
• Przemoc psychiczna
• Przemoc słowna

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wynik Meksyku wzrósł o około dwa punkty, odzwierciedlając najwyższy poziom przemocy odnotowany w okresie sprawozdawczym. Grupy przestępcze nadal obierały chrześcijan za cel wszędzie tam, gdzie postrzegano ich jako zagrożenie dla nielegalnych działań danej grupy, i wykorzystywały słabość polityki państwa, która pozwala na tworzenie sieci korupcyjnych i bezkarność. Chrześcijanie w społecznościach tubylczych coraz częściej spotykają się z wrogością wynikającą z ich odmowy przestrzegania zwyczajów przodków i tradycji (najczęściej wymieszanych z praktykami rzymskokatolickimi). Rośnie również nietolerancja religijna napędzana przez radykalne grupy ideologiczne wobec chrześcijańskich wypowiedzi w sferze publicznej.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Meksyku.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• Czerwiec 2022, Chihuhua: Dwóch księży jezuitów zostało zamordowanych w miejscowości Cerocahui. Po egzekucji ciała duchownych Javiera Camposa Moralesa i Joaquína Césara Mory zostały zabrane przez uzbrojonych mężczyzn. Księża zostali zabici, gdy próbowali pomóc rannemu mężczyźnie, który później również został stracony. W tej samej okolicy zakonnicom ze wspólnoty jezuickiej grożono gwałtem z powodu pracy duszpasterskiej z młodzieżą.
• Styczeń 2022, Oaxaca: Ewangeliczni mieszkańcy San Pedro Chimaltepec zgłosili zamknięcie i splądrowanie ich kościoła oraz uwięzienie trzech osób za nieprzestrzeganie wierzeń religijnych wspólnoty i odmowę udziału w „prowadzeniu wspólnoty”.
• 19 stycznia 2022: Trybunał Wyborczy Władzy Sądowniczej Federacji (Izba Wyższa) uznał dwóch kardynałów, biskupa i dwóch księży za winnych naruszenia prawa wyborczego poprzez zachęcanie katolicków do głosowania na pewnych kandydatów, którzy bronili życia i rodziny zgodnie z zasadami chrześcijańskimi. Izba Wyższa ustaliła, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych powinno zdecydować, jakie środki prawne należy podjąć, które mogą stanowić zwykłe upomnienie lub grzywnę w wysokości nawet do trzech milionów pesos (około 150 000 USD).

Życie prywatne

W czasie pandemii COVID-19 platformy internetowe odegrały bardzo ważną rolę w życiu meksykańskich chrześcijan; grupom przestępczym łatwiej było obrać za cel chrześcijan, którzy publikowali treści przeciwko przemocy i działalności przestępczej. Chrześcijanie wspierający w mediach społecznościowych poglądy oparte na wierze dotyczące rodziny, małżeństwa i świętości życia, byli krytykowani, ośmieszani i atakowani. Po pandemii  nasiliło się monitorowanie chrześcijan w społecznościach ludności rdzennej. Chrześcijańskie symbole religijne znalezione u chrześcijan były niszczone, a ich właściciele karani. Motywowani lojalnością wobec wspólnoty członkowie najbliższej rodziny donosili na konwertytów przywódcom wspólnot. 

Życie rodzinne

Dzieciom konwertytów ze społeczności rdzennych grozi oddzielenie od rodziców lub zakaz edukacji. Zorganizowana przestępczość również jest przyczyną separacji rodzin, ponieważ niebezpieczeństwo napaści bywa tak duże, że w poszukiwaniu bezpiecznego miejsca do życia rodziny decydują się na rozdzielenie. Gwałtownie wzrosła rekrutacja dzieci przez grupy przestępcze; były one wykorzystywane do transportu narkotyków w żywności i lekarstwach oraz werbowane do grup samoobrony. Częstym zagrożeniem dla nieakceptowanych przez wspólnoty chrześcijan jest też  przymusowe wysiedlenie.

Życie w społeczeństwie

Chrześcijanie są ściśle monitorowani zarówno w społecznościach tubylczych, jak i na obszarach zdominowanych przez przestępczość zorganizowaną. W obrębie wspólnot rdzennych chrześcijanie spotykają się z prześladowaniami, grzywnami, groźbami i przymusowymi przesiedleniami, gdy odmawiają udziału w działaniach wspólnoty sprzecznych z ich przekonaniami religijnymi. Gangi przestępcze wyłudzają od przywódców kościelnych i innych chrześcijan pieniądze na „ochronę”. W miejscu pracy, pod przykrywką „polityki niedyskryminacji”, chrześcijanie spotykają się z presją, aby przestrzegać postulatów i uczestniczyć w działaniach, które są w niezgodzie z ich sumieniem.

Życie w państwie

Artykuł 24 Konstytucji zapewnia wolność wyznania i przekonań, ale jednocześnie ogranicza manifestowanie i nauczanie religii, a także promowanie jej przestrzegania w kontekście politycznym. Prawo do sprzeciwu sumienia jest ograniczone przez inne prawa i trybunały. Ze względu na poziom korupcji władze państwowe pozwalają grupom przestępczym utrudniać działalność organizacji społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza tych, które pracują z młodzieżą w ramach programów zapobiegania narkomanii i przestępczości lub z migrantami. Ponadto, ze względu na ustawodawstwo dotyczące autonomii ludności tubylczej, w konfliktach religijnych, w które zaangażowani są  chrześcijanie pochodzący z ludności rdzennej, wygrywają zwykle zwyczaje etniczne. Ramy prawne dotyczące niedyskryminacji i radykalnej sekularyzacji są często wykorzystywane do promowania klimatu autocenzury wobec chrześcijan, gdy zamierzają oni manifestować swoje poglądy oparte na wierze w sferze publicznej.

Życie w kościele

W społecznościach tubylczych najsilniej prześladowani są „nieakceptowani chrześcijanie” uważani za przywódców religijnych oraz ich rodziny. Ci, którzy wypowiadają się przeciwko swoim ciemiężcom, spotykają się z groźbami, wrogością, przymusowymi przesiedleniami i zatrzymaniami. Na obszarach, gdzie dominuje przestępczość zorganizowana, gdy chrześcijanie potępiają swoich agresorów, grupy przestępcze często odpowiadają brutalnym odwetem. Przywódcy i ich rodziny są najczęstszymi ofiarami nakładania podatków, grzywien czy wymuszeń. Chrześcijańskie nauczanie jest ściśle monitorowane przez grupy nacisku (czasami wspierane przez urzędników państwowych), które etykietują przywódców religijnych jako „hejterów”, „osoby nietolerancyjne” lub oskarżają ich o brak szacunku dla sekularyzmu.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Meksyk zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)

Meksyk nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Konwertyci ze społeczności rdzennych doświadczają presji i przemocy ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności (art. 18 ICCPR)
2. Dzieci chrześcijan ze społeczności rdzennych są prześladowane z powodu wiary rodziców (ICCPR Art. 18 i CRC Art. 14)
3. Przywódcy chrześcijańscy i prowadzona przez nich działalność są ściśle monitorowani przez odpowiednie służby (ICCPR Art. 17)
4. Chrześcijańskie kobiety nawrócone ze społeczności tubylczych są narażone na przymusowe małżeństwo (ICCPR Art. 23; CEDAW Art. 16 i ICESCR Art. 10)

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Według Departamentu Stanu USA IRFR 2021

• W ciągu 2021 roku rządowa Krajowa Rada Zapobiegania Dyskryminacji (CONAPRED) otrzymała trzy skargi dotyczące dyskryminacji na tle religijnym, w porównaniu do dwóch w 2020 roku. Dwa dotyczyły urzędników państwowych rzekomo dyskryminujących Świadków Jehowy i muzułmanów.
• Według Observatorio Internacional de Libertad Religiosa (29 marca 2022 r.): Trzy uzbrojone osoby napadły na grupę około 40 Świadków Jehowy w miejscu kultu w Puebli. Przestępcy weszli do środka w niedzielne popołudnie (27.03.2022), wymachując bronią, a następnie pozbawili obecnych kosztowności.
• Według Ciudadanía Express (31 stycznia 2022): Meksykański sąd nakazał zastosowanie transfuzji krwi u najmłodszej córki pary z grupy etnicznej Rarámuri, mimo że rodzice odmówili takiego leczenia ze względów religijnych.

Spis treści

10. Open Doors w Meksyku

Posługa Open Doors w Meksyku skupia się na: 

• Szkoleniach biblijnych
• Profesjonalnym prowadzeniu sporów sądowych 
• Wsparciu finansowym
• Badaniach

Spis treści

11. Módl się za Meksyk

• Módl się, za chrześcijan, którzy stoją przed trudnymi wyborami w obliczu przestępczości zorganizowanej w swoich społecznościach. Proś Boga, aby dał im mądrość i odwagę, aby stawić czoła tym problemom z Chrystusem w ich sercach.
• Módl się za tych, którzy doszli do wiary w społecznościach tubylczych, a następnie zostali poddani ostracyzmowi. Módl się, aby wywarli pozytywny wpływ na swoją społeczność i aby ich prześladowania były mniej dotkliwe.
• Módl się, aby naród meksykański był otwarty, gdy chrześcijanie publicznie wypowiadają się na tematy społeczne. Módl się, aby ludzie słuchali i zbliżali się do Boga.