Jemen

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2021 – 30.08.2022

Kościół w Jemenie składa się głównie z konwertytów ze środowisk muzułmańskich i ich dzieci, którym nie wolno otwarcie przyznawać się do wiary w Jezusa Chrystusa. Grozi im niebezpieczeństwo i łamania praw (w tym zatrzymania i przesłuchania) ze strony władz państwowych, rodziny oraz radykalnych ugrupowań islamskich, które grożą apostatom śmiercią. Tożsamość plemienna Jemeńczyków jest silnie powiązana z tożsamością islamską. Dlatego chrześcijanie spotykają się z silną presją społeczności i przemocą ze strony swojego plemienia za odejście od islamu. Konwertytom na chrześcijaństwo, którzy są w związkach małżeńskich z muzułmanami, grozi przymusowy rozwód i utrata opieki nad dziećmi. Chrześcijanie cierpią z powodu ogólnego kryzysu humanitarnego w kraju, a ich sytuacja jest to tyle trudniejsza, że pomoc w sytuacjach kryzysowych jest dystrybuowana przez meczety, które dyskryminują osoby, które nie są uważane za pobożnych muzułmanów. 

Profil kraju w PDF

Poniższy profil kraju jest przetłumaczonym fragmentem z Country Dossier World Watch Research, działu badawczego Open Doors. Kompletne lub skrócone dossier w języku angielskim można pobrać tutaj.

  Profil kraju w PDF

  Skrócony profil w PDF

Spis treści

1. Tło

W 2014 roku Huti (szyicka mniejszość muzułmańska z północnego Jemenu), sfrustrowani polityką reżimu prezydenta Abdrabbuha Hadiego, sprzymierzyli się z wojskiem i przejęli kontrolę nad stolicą, Saną.  W styczniu 2015  Huti dokonali zamachu stanu. Prezydent Hadi uciekł do Arabii Saudyjskiej, która następnie utworzyła koalicję, aby przywrócić go do władzy, uchronić własną granicę, zapobiec rozpadowi Jemenu i przeciwdziałać wpływom Iranu, szyickiego regionalnego rywala większości sunnickiej Arabii Saudyjskiej. Arabia Saudyjska spodziewała się, że jej siły powietrzne szybko pokonają rebelię Huti, ale wojna domowa przeciąga się, a śmierć poniosło do tej pory blisko 100 tys. osób, a 250 tys. zostało przesiedlonych. Blisko 80% ludności potrzebuje pomocy. Jak to często ma miejsce w strefach objętych wojną, mniejszości są szczególnie narażone na przemoc, ponieważ brutalne grupy ekstremistyczne, takie jak Państwo Islamskie (IS) i Al-Kaida, mogą działać bezkarnie.  

Ze względów bezpieczeństwa nie możemy opublikować danych World Christian Database dla poszczególnych religii. Open Doors szacuje liczbę chrześcijan na „kilka tysięcy”. Ponad 99% ludności stanowią muzułmanie, jest też znacząca mniejszość hinduska licząca ponad 200 tys. wyznawców, z których większość to pracownicy migrujący z Indii i Nepalu. W kraju dominuje arabska kultura plemienna.

Jemeńscy konwertyci na  chrześcijaństwo są narażeni na ogromne ryzyko śmierci, a nie tylko izolację czy odrzucenie przez rodziny, klany i plemiona. Przed wybuchem wojny w 2015 r. w Adenie i Sanie mieszkały tysiące pracowników zagranicznych, zatrudnionych w branży budowlanej, którzy spotykać się w zarejestrowanych kościołach w Adenie i Sanie. Większość z tych chrześcijan została zmuszona do opuszczenia kraju ze względu na niebezpieczną sytuację. Część kościołów została splądrowana i zniszczona.  Większość chrześcijan w Jemenie to rodzimi konwertyci.

W Jemenie mieszka również duża liczba chrześcijańskich uchodźców z Etiopii i Erytrei. Konwertyci na islam ryzykują utratę życia; grozi im kara śmierci lub śmierć z rąk radykalnych muzułmanów.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Sytuacja jest niebezpieczna dla chrześcijan w całym Jemenie, choć najgroźniej jest na południu, gdzie silnie obecna jest Al-Kaida. Konwertyci z islamu na chrześcijaństwo wskazali również, że na obszarach kontrolowanych przez szyickich Huti na północy (obejmujących około jednej trzeciej terytorium Jemenu) sytuacja jest bardziej napięta niż na obszarach znajdujących się pod kontrolą sunnickiego rządu Hadiego. Według osoby związanej z chrześcijańskimi pracownikami migracyjnymi, na obszarach kontrolowanych przez Huti napotykają oni mniejsze ograniczenia, niż w innych rejonach kraju.  Obszary kontrolowane przez Huti są silnie patrolowane przez policję, a osoby, które głoszą poglądy niezgodne z islamem, trafiają do więzienia, gdzie są poddawani torturom. 

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Społeczności chrześcijan ekspatriantów

Prawie wszyscy zachodni ekspatrianci opuścili kraj z powodu wojny. W połączeniu z dyskryminacją na tle rasowym i religijnym pozostali migrujący chrześcijanie spotykają się z prześladowaniem i dyskryminacją ze strony społeczeństwa oraz przemocą ze strony radykalnych ruchów islamskich. Ponieważ jednak ich liczba znacznie zmalała, a Kościół składa się obecnie w większości z rodzimych chrześcijan, kategoria chrześcijan ekspatriantów nie jest obecnie punktowana w analizie ŚIP.

Społeczności konwertytów

Co najmniej 95% jemeńskiego Kościoła stanowią konwertyci z islamu. Zagrożenie dla konwertytów pozostaje bardzo wysokie w całym kraju ze względu na tradycyjne postawy rodzinne/wspólnotowe/plemienne, bezkarność, z jaką mogą działać radykalne grupy islamskie, oraz nietolerancję władz państwowych (lub de facto państwa) wobec jakichkolwiek form sprzeciwu.  

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Konstytucja Jemenu uznaje islam za religię państwową, a szariat za źródło wszelkiego prawodawstwa. Prozelityzm jest zakazany, a muzułmanom zabrania się nawracania na inne religie. Islam jest kluczowym elementem tożsamości jemeńskich plemion, podczas gdy organizacje bojowników, takie jak Huti, Al-Kaida Półwyspu Arabskiego (AQAP) i IS, dążą do wprowadzenia purytańskiej formy islamu. To oni są główną siłą napędową islamskiego ucisku i aktywnie biorą udział w prześladowaniu i zabijaniu chrześcijan. 

Antagonizm klanowy

Społeczeństwo jemeńskie ma charakter plemienny, a centralne władze państwowe odgrywają drugorzędną rolę w sprawowaniu władzy. Tożsamość islamska jest spleciona z tożsamością etniczną. Na wielu obszarach starszyzna plemienna egzekwuje prawo i zwyczaje plemienne, które zabraniają członkom opuszczania plemienia lub zawierania małżeństw poza nim, zwłaszcza z chrześcijanami. Karą za nieposłuszeństwo może być śmierć lub banicja. 

Paranoja dyktatorska

Jemen znajduje się pod dyktaturą od czasu rządów prezydenta Alego Abdullaha Saleha, który był prezydentem do 2012 roku. W kontekście konfliktu, jak można się spodziewać, po obu stronach silny jest instynkt przetrwania. Doniesienia z 2018 r. sugerowały, że na obszarach kontrolowanych przez Huti administracja Huti podejmowała coraz ostrzejsze środki wobec osób lub stowarzyszeń uznanych przez władzę rządzącą za zagrożenie. Polityka opresji trwa nadal i obejmuje członków mniejszościowych wspólnot religijnych.

Zorganizowana przestępczość oraz korupcja 

Ofiarami przestępstw często padają chrześcijanie, ponieważ postrzegani są jako obcy i kojarzeni z Zachodem. Nie mają jak się bronić, ponieważ brak praworządności zapewnia bezkarność sprawcom przestępstw wobec nich popełnianych. 

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

W patriarchalnym islamskim społeczeństwie Jemenu kobieta przechodząca na chrześcijaństwo przynosi rodzinie wstyd. Dlatego odbiera jej się telefon i izoluje w domu. Kobiety są maltretowane fizycznie i psychicznie, gwałcone, a nawet można je zabić, aby „przywrócić honor” plemienia lub rodziny. Przymusowe małżeństwo z konserwatywnym muzułmaninem jest częstym rozwiązaniem, które ma na celu podporządkować woli rodziny młodą kobietę. Ze względu na kontrolę rodzinną kobiety mają ograniczony dostęp do informacji, a w rezultacie mniej kobiet nawraca się na chrześcijaństwo.

• Brak dostępu do chrześcijańskich materiałów religijnych
• Przymusowy rozwód
• Wymuszone małżeństwo
• Uwięzienie przez rodzinę/areszt domowy
• Śmierć
• Przemoc fizyczna
• Przemoc psychiczna
• Przemoc seksualna 

Mężczyźni

Ogólnie rzecz biorąc, życie w Jemenie jest niezwykle trudne w warunkach trwającej wojny i braku wolności religijnej. Kiedy chłopcy są wyciągani na wojnę, ma to ogromny wpływ na ich edukację i przyszłość. Nie chodzi tu tylko o czas, który jest im skradziony, ale również z powodu wysoce kontrolowanego środowiska, w którym odbywa się szkolenie. Mężczyźni nawróceni na chrześcijaństwo są poddawani presji przede wszystkim w sferze publicznej: grozi im utrata pracy, pobicie i więzienie. W związku z tym wielu chrześcijan ucieka z kraju. 

• Przemoc ekonomiczna w miejscu pracy/biznesie
• Wypędzenie z domu
• Zmuszenie do opuszczenia miasta/kraju
• Uwięzienie przez władze państwowe
• Pobór do wojska/milicji/służba wbrew sumieniu
• Przemoc fizyczna

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wynik Jemenu wzrósł o dwa punkty w ŚIP 2023 w porównaniu z ŚIP 2022. Główną przyczyną jest wzrost liczby zgłaszanych incydentów z użyciem przemocy wobec chrześcijan, takich jak protesty i utrudnienia, z którymi spotykają się nieformalne kościoły. Wzrosła liczba przypadków uwięzienia, a presja na konwertytów z islamu na chrześcijaństwo jest na ekstremalnie wysokim poziomie we wszystkich sferach życia. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Jemenu.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Ze względów bezpieczeństwa nie możemy podać szczegółowych danych na temat incydentów z użyciem przemocy.

Życie prywatne

Z założenia wszyscy Jemeńczycy są muzułmanami. Konwertyci na chrześcijaństwo narażają się na ryzyko zabójstwa honorowego lub przemocy fizycznej ze strony rodzin lub lokalnej społeczności. Praktyki religijne sprawowane w domu zagrażają bezpieczeństwu chrześcijan na obszarach kontrolowanych przez radykalnych muzułmanów. AQAP i IS kontrolują duże części kraju.

Życie rodzinne

Ponieważ społeczeństwo jemeńskie jest ściśle muzułmańskie, rodziny silnie sprzeciwiają się konwersji, którą postrzegają jako hańbę dla honoru rodziny. Wszelkie chrześcijańskie obrzędy i uroczystości muszą odbywać się w tajemnicy. W przypadku jemeńskich chrześcijan wywodzących się ze środowisk muzułmańskich, którzy mają dzieci, istnieje silna presja rodzinna i społeczna, aby wychować dzieci zgodnie z normami islamskimi. Ujawnienie się może skutkować odebraniem praw do opieki nad dziećmi. Nieprzychylne rodziny często starają się „naprawić” młodego konwertytę poprzez zaaranżowane małżeństwo z konserwatywnym muzułmańskim małżonkiem. Dalsza odmowa może prowadzić do uwięzienia, zabójstwa „honorowego” z rąk członków rodziny lub ataku ze strony grup islamskich. 

Życie w społeczeństwie

Trwający konflikt i wynikający z niego kryzys humanitarny stworzyły niezwykle trudne warunki dla chrześcijan w Jemenie. Nowonawróceni są zmuszani do wyparcia się wiary. Odmowa skutkuje, w najlepszym przypadku, więzieniem lub przemocą, a w najgorszym – zabójstwem. Presja społeczności jest silna na wsi, gdzie przywódcy religijni są bardziej zintegrowani z rodzinami i trudniej jest zachować prywatność. Chrześcijańscy konwertyci, którzy nie ujawniają swojej religii, są uważani za mniej pobożnych muzułmanów, ponieważ nie (lub rzadziej) uczęszczają do meczetu.  W rezultacie są dyskryminowani przy dystrybucji żywności i pomocy.

Życie w państwie

Zgodnie z jemeńskim kodeksem karnym przejście z islamu na inną religię to apostazja, która jest przestępstwem zagrożonym karą śmierci. Pracownicy podejrzewani o to, że są chrześcijanami, są dyskryminowani przez pracodawców, nie otrzymują awansu i zajmują najniższe stanowiska. Sprawcy przestępstw przeciwko chrześcijanom, w tym tak zwanych „przestępstw honorowych”, są często bezkarni. Powszechnie stosowany system sprawiedliwości plemiennej oczekuje od głowy rodziny wykonania kary. W bardziej sformalizowanych społecznościach stosowane są zasady islamu, które stawiają konwertytów w niekorzystnym położeniu. Nawet wykonawcy egzekucji czterech zakonnic w Adenie i 12 pracowników chrześcijańskiego domu opieki w 2016 roku nie zostali ukarani za tę zbrodnię.

Życie w kościele

Trzy oficjalne kościoły (wszystkie w Adenie), które służyły chrześcijańskim migrantom lub uchodźcom (głównie etiopskim), zostały zniszczone w czasie wojny i obecnie są zamknięte. Chrześcijanie mogą spotykać się tylko potajemnie. Dystrybucja materiałów religijnych jest prawnie zabroniona, a kary są surowe. Kościoły, które organizują akcje humanitarne, narażone są na ataki. Tak było 4 marca 2016 roku, kiedy bojownicy zaatakowali i zabili 16 osób w domu opieki nad osobami starszymi w Adenie, prowadzonym przez chrześcijańską organizację charytatywną założoną przez Matkę Teresę.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Jemen zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych  (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka  (CRC) 

Jemen nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Konwertyci są poddawani presji ze strony państwa i społeczeństwa, aby odwołali swoją konwersję (ICCPR Art. 18)
2. Chrześcijanie cierpią z powodu dyskryminacji podczas dystrybucji pomocy doraźnej (art. 26 ICCPR)
3. Konwertyci chrześcijańscy, mężczyźni i kobiety, są narażeni na rozwody i tracą opiekę nad dziećmi z powodu konwersji (ICCPR art. 23 i CEDAW art. 16)
4. Dystrybucja nieislamskich materiałów religijnych jest prawnie zabroniona (ICCPR Arts. 18 i 19)
5. Kobiety nawrócone na chrześcijaństwo są więzione w domach i przetrzymywane jako zakładniczki z powodu swojej wiary (ICCPR Arts. 9 i 12 oraz CEDAW Art. 15)

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Inne mniejszości religijne, których prawa są łamane w Jemenie, to bahaici i żydzi. Radykalni muzułmanie uważają bahaitów za niewiernych, dlatego ich prześladują. Wyznawcy bahaizmu są więzieni i torturowani, najczęściej przez władze Huti. W ten sposób prześladowcy chcą ich zmusić do wyrzeczenia się swojej wiary. Niewielka społeczność żydowska, zamieszkująca głównie stolicę, jest postrzegana przez rebeliantów Huti jako wróg. Rebelianci dążą do całkowitego usunięcia ich kraju. Huti zmusili trzy ostatnie rodziny żydowskie do opuszczenia Jemenu w 2021 roku.

Spis treści

10. Open Doors w Jemenie

Open Doors zachęca świat do modlitwy za chrześcijan/ Kościół na Półwyspie Arabskim.

Spis treści

11. Módl się za Jemen

• Wojna domowa trwa od prawie dekady. Proś o pokój, stabilizację i zaopatrzenie dla ludzi, których trawią głód, choroby i wojna.
• Módl się za chrześcijan w Jemenie, którzy żyją w ciągłym niebezpieczeństwie z powodu swojej wiary. Proś Jezusa, aby dał im odwagę, mądrość i nieustraszoność, aby wiedzieli, jak najlepiej żyć Ewangelią. Proś Jezusa, aby przyniósł pocieszenie i nadzieję chrześcijanom w tym rozdartym wojną kraju.
• W szczególności kobiety są ściśle monitorowane przez swoje rodziny i mają ograniczony dostęp do informacji o wierze chrześcijańskiej.
• Módl się za wszystkich ludzi w Jemenie, którzy potajemnie szukają prawdy. Proś Boga, aby objawiał im Chrystusa.