Niger

Spis treści

Kluczowe ustalenia

Okres badawczy: od 1 października 2023 do 30 września 2024

Trudna sytuacja chrześcijan w Nigrze znacznie pogorszyła się po tym, jak w lipcu 2023 roku doszło do zamachu stanu, który wywołał strach wśród społeczności chrześcijańskiej. Wojujące grupy islamistyczne, takie jak al-Sunnah wa Jama'ah (ASWJ), coraz bardziej utrudniają życie chrześcijanom w Nigrze. Na obszarach znajdujących się pod ich kontrolą możliwość organizowania zgromadzeń jest poważnie ograniczona, a nabożeństwa odbywają się ze świadomością grożącego wiernym niebezpieczeństwa. Radykalne ugrupowania organizują ataki i porwania, tym samym znacznie ograniczając wolność i bezpieczeństwo chrześcijan w tych regionach. Konwertyci z islamu na chrześcijaństwo nadal spotykają się z silną presją ze strony rodziny, aby wyrzekli się swojej nowej wiary. 

Spis treści

Profil kraju w formacie PDF

Poniższy profil kraju stanowi przetłumaczoną część szczegółowych raportów przygotowanych przez World Watch Research, dział badawczy Open Doors. Profil kraju dostępny jest również do pobrania w formacie PDF. Szczegółowe raporty w oryginalnej wersji angielskiej (części "Informacje ogólne" oraz "Dynamika prześladowań") znajdują się na końcu strony.

SKRÓCONY PROFIL KRAJU W PDF

Spis treści

1. Tło

Niger ogłosił niepodległość od Francji w 1960 roku. Od tego czasu w kraju miały miejsce co najmniej cztery wojskowe zamachy stanu. Jednak od 2011 roku Niger wykazywał obiecujące oznaki demokratyzacji, zwiększając wolność prasy i pokojowych zgromadzeń grup politycznych i obywatelskich. Niger walczy z radykalnymi ugrupowaniami islamskimi: Al-Kaida w Islamskim Maghrebie (AQIM); Ruch na rzecz Jedności i Dżihadu w Afryce Zachodniej (MUJWA) na północno-zachodniej granicy z Mali; Boko Haram na południowej granicy z Nigerią.

Większość ludności Nigru praktykuje islam, głównie związany z zakonami sufickimi Tijaniya i Qadiriya. Natomiast islamscy bojownicy dążą do zerwania tych sufickich powiązań na rzecz promowania salafizmu.

Chrześcijaństwo w Nigrze, reprezentowane głównie przez tradycyjne Kościoły protestanckie i katolickie, pojawiło się w Nigrze za sprawą amerykańskich organizacji misyjnych. Chrześcijanie, zwłaszcza ci, którzy nawrócili się z islamu, często spotykają się z ostracyzmem, a niekiedy z brutalnymi atakami ze strony członków lokalnych społeczności, szczególnie na obszarach położonych bliżej południowej granicy. Chrześcijańskie kobiety i dziewczęta boją się uprowadzeń, gwałtów i tego, że zostaną zmuszone do wyjścia za mąż za muzułmanina, a chłopcy są często rekrutowani w szeregi bojówek terrorystycznych.

Sytuacja polityczna przybrała niepokojący obrót w lipcu 2023 roku wraz z kolejnym przewrotem wojskowym. Zamach stanu zagraża postępom poczynionym w kierunku wielopartyjnej demokracji i może przyczynić się do eskalacji przemocy dżihadystów, rzucając cień na przyszłość wolności religijnej w Nigrze. Niger opuścił grupę G5 Sahel w 2023 roku, a w styczniu 2024 roku wystąpił ze Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS).

Spis treści

2. Sytuacja w poszczególnych regionach kraju

Największych prześladowań chrześcijanie doświadczają na obszarach poza głównymi miastami, zwłaszcza poza stolicą.  

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Chrześcijańscy imigranci/zagraniczni misjonarze są narażeni na zwiększone niebezpieczeństwo i ryzyko porwania.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Do tej kategorii należą zarówno Kościoły protestanckie, jak i katolickie. Wszystkie wspólnoty cierpią z powodu nasilającej się aktywności bojówek islamskich w Nigrze. W ostatnich latach grupy zbrojne, takie jak Boko Haram, przeprowadzały ataki w departamentach Diffa, w pobliżu granicy z Nigerią. Pastorzy i przywódcy kościelni z wiosek w tym regionie zostali zmuszeni do ucieczki do większych miast, obawiając się o swoje życie. Podobne incydenty zaobserwowano również w departamencie Tillabéri. Wiele tradycyjnych wspólnot chrześcijańskich na terenach położonych przy granicy z Nigerią żyje w strachu przed brutalnymi atakami.

Społeczności konwertytów

W niektórych przypadkach presja wywierana na konwertytów z islamu jest szczególnie wyraźna, zwłaszcza w sferze życia prywatnego, rodzinnego i wspólnotowego. Rodzice i krewni mogą sprzeciwiać się konwersji członka rodziny na chrześcijaństwo bardziej niż władze. Radykalni islamscy imamowie i nauczyciele wpływają na zwykłych muzułmanów, aby atakowali i przepędzali konwertytów oraz wszystkich chrześcijan, którzy im pomagają.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

W Nigrze obecne są grupy baptystyczne, ewangelikalne i zielonoświątkowe. Wszystkie doświadczają prześladowań. Ta kategoria stoi w obliczu tego samego rodzaju presji, co tradycyjne wspólnoty chrześcijańskie. W porównaniu z konwertytami z islamu na chrześcijaństwo ta grupa jest mniej narażona na presję społeczną.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm w połączeniu z uciskiem klanowym

Odejście od islamu jest uważane za zdradę, dlatego konwertyci na chrześcijaństwo spotykają się z wrogością ze strony muzułmańskiej rodziny i członków lokalnej społeczności. Świecki charakter państwa, który zawsze oznaczał, że państwo i religia są oddzielone, jest coraz bardziej zagrożony. W kraju aktywni są muzułmańscy przywódcy grupy Izala, radykalnej grupy islamskiej pochodzącej z północnej Nigerii. W innych częściach kraju (np. w Maradi i Niamey) działają jeszcze inne islamskie grupy nacisku, takie jak Tariqa (po arabsku „droga”, suficki sposób zbliżania się do Allaha). Izala i Tariqa wywierają presję na mniejszości religijne i muzułmanów, których uważają za odstępców od islamu. Historycznie relacje między większością wyznawców islamu a wyznaniami mniejszościowymi były całkiem dobre. Niemniej jednak walka Nigru z Boko Haram podsyciła lokalne napięcia między wspólnotami oraz zagroziła bezpieczeństwu i wolności chrześcijan w kraju.

Przestępczość zorganizowana oraz korupcja

Były prezydent Issoufou za jeden ze swoich głównych priorytetów uznał walkę z korupcją w rządzie. Środki antykorupcyjne stały się obecnie prawem, wymierzonym w urzędników państwowych, członków ich rodzin i wszystkie partie polityczne. W ten sam sposób wprowadzono także przepisy przeciwdziałające konfliktowi interesów przy udzielaniu zamówień publicznych, a przekupywanie urzędników przez firmy prywatne jest oficjalnie nielegalne. Korupcja stanowi jednak problem w sądownictwie, a bezkarność jest poważnym wyzwaniem dla kraju. Urzędnicy, którzy łamią prawo i angażują się w praktyki korupcyjne, zdobywają negatywny rozgłos, ale nie są skutecznie ścigani. Ta sytuacja negatywnie wpływa na społeczeństwo, w tym na społeczność chrześcijańską.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Podobnie jak w wielu innych krajach Sahelu kobiety są narażone na uprowadzenia, gwałty i wykorzystywanie seksualne przez grupy ekstremistów i mężczyzn w ogóle. Rodziny często nie zgłaszają przypadków gwałtu z obawy, że wpłynie to na perspektywy małżeńskie ofiary, a także z powodu związanego z tym piętna i wstydu. Konwertytki na chrześcijaństwo mogą spotkać się z ogromną wrogością ze strony swoich rodzin i społeczności lokalnych. Rodziny często dążą do odebrania im prawa do opieki nad dziećmi lub zmuszają do ślubu z muzułmaninem. Narzędziem nacisku jest gwałt. Wielu z nich odmówiono również prawa do dziedziczenia z powodu przejścia na chrześcijaństwo. 

Formy wywierania nacisku:

• uprowadzenia;
• odebrania prawa do opieki nad dziećmi;
• wydziedziczenie lub odebrania prawa własności;
• wymuszony strój religijny;
• wymuszony rozwód;
• wymuszone małżeństwo;
• zmuszenie do opuszczenia domu/wypędzenie;
• uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• przemoc fizyczna;
• przemoc seksualna.

Mężczyźni

Mężczyznom konwertytom grozi odrzucenie przez rodzinę, wygnanie z domu rodzinnego lub areszt domowy. Chrześcijańscy mężczyźni w Nigrze mogą stracić pracę, a jeśli prowadzą własne biznesy, są bojkotowani przez społeczność muzułmańską. Taki przejaw dyskryminacji wpływa na życie całej rodziny. Chłopcom grożą porwanie i przymusowe wcielenie w szeregi grup terrorystycznych, choć nie jest jasne, do jakiego stopnia decyduje o tym przynależność do społeczności chrześcijańskiej. Chrześcijańscy mężczyźni i chłopcy stają się ofiarami zabójstw z rąk ekstremistów. Gwałtowny wzrost liczby ataków ze strony islamskich bojowników zmusił wielu, zwłaszcza przywódców kościelnych, do ucieczki. 

Formy wywierania nacisku:

• uprowadzenie;
• nękanie ekonomiczne w biznesie/miejscu pracy;
• uwięzienie;
• pobór do wojska/milicji/służba wbrew sumieniu;
• śmierć.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wynik Nigru wzrósł o 1 pkt w ŚIP 2025 (z powodu zaokrąglenia miejsc po przecinku), a ogólna presja wzrosła z 10,9 pkt do 11,2 pkt w ŚIP 2025. Chociaż wskaźnik przemocy, i tak już bardzo wysoki, nieznacznie spadł (15,7 pkt w ŚIP 2025 z 15,9 pkt w ŚIP 2024), nadal dochodzi do ukierunkowanych ataków na instytucje chrześcijańskie – w tym szkoły, placówki opieki zdrowotnej i inne nieruchomości. Zaatakowano co najmniej 100 kościołów, a ponad 100 chrześcijan straciło życie w okresie badawczym ŚIP 2025. Wyzwania te potęguje ogólne poczucie braku bezpieczeństwa w regionie Sahelu, gdzie rosną wpływy grup dżihadystycznych i organizacji przestępczych.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Nigru.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Spis treści

8. Przemoc

Tabela obejmuje tylko kilka kategorii przemocy na tle wyznaniowym w okresie sprawozdawczym – szczegółowe wyniki znajdują się w sekcji przemoc w Pełnym Dossier Kraju. Ponieważ wiele incydentów nie jest zgłaszanych, poniższe liczby należy rozumieć jako wartości minimalne. Jeśli nie można było dokładnie określić liczy przypadków, podano symboliczną liczbę w zaokrągleniu (10, 100 lub 1000*). Dane rzeczywiste mogą być dużo wyższe. To samo dotyczy liczb 10 000*, 100 000* oraz 1 000 000*.

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• W styczniu 2024 roku dżihadyści zabili ponad 20 cywilów w wiosce Motogatta, położonej w regionie Tillaberi, gdzie Niger graniczy z Mali i Burkina Faso. Wśród ofiar było co najmniej 11 chrześcijan.
• W lipcu 2024 roku dżihadyści zabili 7 cywilów w wiosce Dosso Kouregou. Wśród zabitych było co najmniej 3 chrześcijan.

Życie prywatne

Władze Nigru uważają religię za prywatną sprawę obywateli. Jednakże rozdział religii od państwa jest zagrożony, od kiedy radykalne grupy islamistyczne, jak np. Izala, sprzeciwiają się świeckiemu charakterowi rządu. Ma to negatywny wpływ na chrześcijan w Nigrze, ponieważ region jest już pod dużym wpływem działań Boko Haram i AQIM.

Życie rodzinne

Konwertyci na chrześcijaństwo mogą spotkać się z ogromną wrogością ze strony swoich rodzin i społeczności lokalnych. Kobietom grozi rozwód, odebranie prawa do opieki nad dziećmi, poślubienie muzułmanina oraz przemoc seksualna. Chrześcijańscy rodzice mogą, zgodnie z prawem, ubiegać się o prawo do opieki nad dziećmi, ale w praktyce im się to nie udaje. Wielu z nich odmówiono również prawa do dziedziczenia z powodu przejścia na chrześcijaństwo. Inni chrześcijanie nie spotykają się z taką formą prześladowań i na ogół nic nie stoi na przeszkodzie ich prywatnym praktykom religijnym.

Życie w społeczeństwie

Chrześcijanie nawróceni z islamu poddawani są ostracyzmowi przez członków lokalnej społeczności. niekiedy też spotykają się z brutalnymi atakami. W regionach przygranicznych znajdujących się pod kontrolą islamistów chrześcijanie napotykają przeszkody przy organizowaniu chrześcijańskich ślubów. Są nierówno traktowani w sektorze publicznym, rzadko mają możliwość uzyskania zatrudnienia w służbach samorządowych i często odmawia się im awansu. Chrześcijańscy mężczyźni w Nigrze mogą stracić pracę, a jeśli prowadzą własne biznesy, są bojkotowani przez społeczność muzułmańską.

Życie w państwie

Ataki Boko Haram, oddziałów tzw. Państwa Islamskiego (IS) i innych radykalnych grup islamskich, nadal budzą strach wśród społeczności chrześcijańskiej. Brak bezpieczeństwa w kraju znacząco wpłynął na społeczność chrześcijańską. Ponieważ dżihadyści biorą na celownik zarówno chrześcijan, jak i władze państwowe, chrześcijanie muszą uważać, by nie rzucać się w oczy. Wielu chrześcijan, którzy uciekli przed konfliktem, żyje w obozach dla uchodźców wewnętrznych (IDP), np. w Bosso i Yebbi w Nigrze oraz lub po drugiej stronie granicy w Maiduguri i Yola w Nigerii. Także wewnątrz tych społeczności codziennie zdarzają się akty przemocy.

Życie w Kościele

Ze względu na zagrożenie przemocą ze strony radykalnych grup islamskich podczas nabożeństw i spotkań gromadzący się muszą stale zachowywać czujność. Od czasu do czasu członkowie lokalnej społeczności utrudniają chrześcijanom gromadzenie się na nabożeństwa, a procedura prawnej rejestracji Kościołów jest bardzo długa i trudna. Presja jest większa w przypadku chrześcijan mieszkających na zachodnich i południowych obszarach przygranicznych.

Spis treści

9. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Niger zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR);

2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR);

3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT);

4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW);

5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Niger nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

• Chrześcijanie są prześladowani w miejscu pracy i spotykają się z dyskryminacją na tle religijnym (Art. 26 ICCPR);

• W przypadku aresztowania chrześcijanie są bici i poddawani presji, by wyrzekli się swojej wiary (Art. 18 i 10 ICCPR);

• Chrześcijańscy konwertyci na obszarach zamieszkanych przez muzułmanów doświadczają presji i przemocy ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności (Art. 18 ICCPR);

• Chrześcijanie spotykają się z prześladowaniem i przemocą, jeśli otwarcie wypowiadają się na tematy religijne lub angażują się w prozelityzm (Art. 18 i 19 ICCPR);

• Chrześcijańscy konwertyci tracą prawo do opieki nad dziećmi i prawo do dziedziczenia (Art. 26 ICCPR);

• Kościoły napotykają szereg przeszkód podczas procedury ubiegania się o rejestrację lub pozwolenia na budowę (Art 21 i 26 ICCPR).

Spis treści

10. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Świadkowie Jehowy i bahaici, którzy są obecni głównie w dużych ośrodkach miejskich, zagrożeni są przemocą ze strony radykalnych grup islamskich i muszą postępować ostrożnie, aby nie przyciągać zbytniej uwagi i nie prowokować prześladowań.

Spis treści

11. Open Doors w Nigrze

Open Doors działa w Nigrze od 2011 roku poprzez lokalne Kościoły i partnerów. Naszym pragnieniem dla Nigru jest, aby chrześcijanie rozumieli prześladowania i reagowali na nie w sposób biblijny, aby cieszyli się większą stabilnością ekonomiczną, aby docierali z Ewangelią do tych, którzy jej nie znają, i aby mieli silnych i mądrych liderów.

Nasze projekty obejmują:

• szkolenia w zakresie gotowości na prześladowania;

• pomoc w zdobywaniu ekonomicznej niezależności;

• szkolenia na temat międzykulturowej ewangelizacji i opieki nad nowymi wierzącymi;

• szkolenia z zakresu służebnego przywództwa;

• szkolenia uczniowskie.

Spis treści

12. Przypisy

• Niniejszy dokument został przygotowany w oparciu o bardziej szczegółowe Dossier Kraju opracowane corocznie przez World Watch Research (WWR), dział badawczy Open Doors International. Zezwala się na wykorzystywanie i bezpłatne rozpowszechnianie dokumentu pod warunkiem podania źródła, tj. © 2025 Open Doors International.
• Wszystkie krótkie profile krajów są dostępne w zakładce „Advocacy resources” na stronach poświęconych badaniom Open Doors International, wraz z bardziej szczegółowymi pełnymi dokumentami krajowymi i najnowszą aktualizacją metodologii ŚIP: www.opendoors.org/en-US/research-reports/. Są one również dostępne na stronie Open Doors Analytical: https://opendoorsanalytical.org/; (hasło: freedom).
• Okres badawczy dla ŚIP 2025: 1 października 2023 – 30 września 2024.