Egipt

Spis treści

Kluczowe ustalenia

Okres badawczy: od 1 października 2023 do 30 września 2024

Większość naruszeń wolności wyznania ma miejsce na poziomie lokalnej społeczności, np. chrześcijanki są napastowane na ulicy lub muzułmańska część społeczności zmusza chrześcijan do wyprowadzenia się po rzekomym oskarżeniu o bluźnierstwo. Takie incydenty mają miejsce głównie na obszarach wiejskich Górnego Egiptu i niektórych obszarach miejskich, gdzie aktywne są ruchy salafickie. Prezydent pozytywnie wypowiada się o tradycyjnych społecznościach chrześcijańskich w Egipcie, ale słabe egzekwowanie prawa sprawia, że one także narażone są na ataki, czemu współwinne są czasami służby bezpieczeństwa. Pomimo obietnic prezydenta, że w każdej nowej dzielnicy powstanie kościół, budowa nowych kościołów napotyka na trudności.

Chrześcijanie z rodzin muzułmańskich doświadczają ogromnej presji, by powrócić do islamu. Wielki imam Uniwersytetu Al-Azhar (jednego z najbardziej wpływowych uniwersytetów islamskich na świecie) zakazał muzułmanom konwersji na chrześcijaństwo. Służby bezpieczeństwa demonstrują swoją kontrolę nad konwertytami z islamu na chrześcijaństwo poprzez zatrzymania i areszt. Państwo uniemożliwia również oficjalne uznanie konwersji. 

Spis treści

Profil kraju w formacie PDF

Poniższy profil kraju stanowi przetłumaczoną część szczegółowych raportów przygotowanych przez World Watch Research, dział badawczy Open Doors. Profil kraju dostępny jest również do pobrania w formacie PDF. Szczegółowe raporty w oryginalnej wersji angielskiej (części "Informacje ogólne" oraz "Dynamika prześladowań") znajdują się na końcu strony.

SKRÓCONY PROFIL KRAJU W PDF

Spis treści

1. Tło

Chociaż Egipt jest formalnie demokracją, uprawnienia parlamentu zawsze były słabe, co oznacza, że de facto prezydent rządzi sam. Niezależność sądownictwa jest ograniczona i nierzadko zdarza się, że rząd po prostu ignoruje orzeczenia sądowe. Po zaprzysiężeniu prezydenta Al-Sisi w 2014 roku sytuacja w Egipcie ustabilizowała się, ale prawa człowieka przeżywają kryzys. Al-Sisi rozprawił się z grupami opozycyjnymi, a tysiące jego krytyków zostało aresztowanych lub zaginęło. Zatrzymani byli torturowani, a następnie sądzeni przez sądy wojskowe. Media społecznościowe są monitorowane, a krytyka rządu lub islamu nie jest tolerowana.

Konserwatywny kulturowo Egipt stara się być wpływowym ośrodkiem islamu sunnickiego. Radykalni imamowie mają znaczące wpływy w szczególności na obszarach wiejskich i ubogich (gdzie mieszka wielu chrześcijan). Cały kraj podzielony jest na chrześcijan i muzułmanów. Widoczna jest dyskryminacja chrześcijan w zatrudnieniu, zwłaszcza w instytucjach rządowych. Powszechne jest bojkotowanie firm należących do chrześcijan. Chrześcijanie narażeni są na ataki tłumów, które mogą być wywołane plotką o rzekomym bluźnierstwie lub otwarciu nowego kościoła. Aby rozwiązywać lokalne konflikty, władze lokalne często stosują tak zwane „sesje pojednawcze”, co często skutkuje tym, że muzułmańscy napastnicy nie ponoszą kary, a w społeczeństwie utrwala się przekonanie o bezkarności w sprawach, w których poszkodowanymi są chrześcijanie.

Według World Christian Database 90% Egipcjan to muzułmanie, z których praktycznie wszyscy są sunnitami. Społeczności chrześcijan są szczególnie skoncentrowane w Górnym Egipcie i w dużych miastach. Ponad 90% chrześcijan to wyznawcy Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego.

Według Middle East Concern (profil MEC Egypt): „Konstytucja Egiptu z 2014 roku ustanawia islam religią państwową, a zasady prawa islamskiego jako główne źródło prawodawstwa. Stanowi również, że chrześcijanie i żydzi mogą regulować status osobisty i kwestie religijne zgodnie z własnymi przepisami. Konstytucja potwierdza zasadę niedyskryminacji, w tym ze względu na religię. Stwierdza, że wolność wyznania jest absolutna i gwarantuje swobodę praktyk religijnych zgodnie z przepisami, choć prawo to jest ograniczone do wyznawców religii Abrahama (tj. judaizmu, chrześcijaństwa i islamu). Chociaż konwersja religijna nie jest zabroniona w skodyfikowanym prawodawstwie, to w praktyce nie jest dozwolona”.

Spis treści

2. Sytuacja w poszczególnych regionach kraju

Górny Egipt, południowa część kraju, znany jest z tego, że jest bardziej konserwatywny i radykalny pod względem islamskim niż północ. Większość incydentów i ataków tłumów ma miejsce w tym regionie, przy czym gubernatorstwo Minya cieszy się najgorszą sławą i ma największą liczbę ataków na chrześcijan w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Ataków dokonują radykalni muzułmanie, zwłaszcza we wsiach i miasteczkach delty Nilu. Radykalne ugrupowania islamistyczne, takie jak Bractwo Muzułmańskie, cieszą się ogólnokrajowym poparciem. Brutalni islamscy bojownicy byli otwarcie aktywni tylko w północno-wschodnim obszarze półwyspu Synaj. Pod koniec lutego 2023 r. prezydent Al-Sisi stwierdził, że terroryzm został pokonany w regionie Synaju (Ahram Online, 2 marca 2023). Niemniej jednak nadal dochodzi do ataków, a sytuacja w regionie pozostaje niestabilna, zwłaszcza po wybuchu wojny między Izraelem a Hamasem.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Kategoria ta nie została uwzględniona w punktacji i analizie ŚIP.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

90% egipskich chrześcijan należy do Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego. Na terenie kraju funkcjonują również Kościoły protestanckie i katolickie. Pomimo deklarowanej tolerancji chrześcijanie koptyjscy zmagają się z poważnymi trudnościami, w tym z dyskryminacją w edukacji i przepisami, które utrudniają podstawowe aspekty życia Kościołów. Koptowie cieszą się większą tolerancją ze strony państwa i większości muzułmańskiej ze względu na historyczną obecność i znaczną, tj. kilkumilionową, liczebność.

Społeczności konwertytów

Istnieje niewielka, ale rosnąca grupa konwertytów, którzy doświadczają przemocy, najczęściej z rąk członków rodziny. Krewni karzą konwertytów za porzucenie islamu biciem lub wyrzuceniem z domu. Ponadto konwertyci znajdują się pod obserwacją egipskich służb wywiadowczych, które często zatrzymują ich i stosują wobec nich przemoc.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

W kraju istnieje kilka grup ewangelikalnych i zielonoświątkowych, niektóre z nich to drugie, trzecie, a nawet kolejne pokolenia konwertytów ze środowiska muzułmańskiego. Inni wywodzą się z Kościołów ortodoksyjnych. Spotykają się one z presją zarówno ze strony społeczeństwa islamskiego, jak i Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Chrześcijanie często czują się obywatelami drugiej kategorii i są dyskryminowani w kontaktach z państwem. Państwo niechętnie przestrzega i egzekwuje podstawowe prawa chrześcijan. W niedalekiej przeszłości doszło do kilku poważnych brutalnych ataków na chrześcijan, których sprawcami były wojujące ugrupowania islamistyczne. Od 2018 roku nie doszło do ataków na dużą skalę, chociaż w ostatnich latach chrześcijanie byli mordowani przez działających samodzielnie radykalnych muzułmanów.

Paranoja dyktatorska

Egipt ma długą tradycję rządów autorytarnych. Obecnie jest rządzony przez cywilny rząd kierowany przez byłego szefa armii Abdula Fataha Al-Sisiego. Wydaje się, że w świetle ogromnych bieżących wyzwań gospodarczych, politycznych, społecznych i w zakresie bezpieczeństwa, prawa człowieka i pluralizm demokratyczny znajdują się nisko na liście priorytetów rządu. Co za tym idzie, wolność religijna chrześcijan jest zagrożona.

Protekcjonizm denominacyjny

Szczególnie w Górnym Egipcie i regionie Delty Koptyjski Kościół Ortodoksyjny zdecydowanie sprzeciwia się innym wyznaniom. Duchowni Kościoła zalecili członkom swoich wspólnot, aby nie utrzymywali kontaktów z innymi wyznaniami, zwłaszcza z chrześcijanami ze wspólnot ewangelikalnych. Zdarzały się przypadki, w których rodziny uzależnione od pomocy finansowej i socjalnej ze strony Kościoła koptyjskiego, zostały jej pozbawione po wizycie w kościele innej denominacji lub zaproszeniu pastora wspólnoty ewangelikalnej do ich domu.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Młode chrześcijanki mieszkające na obszarach wiejskich Egiptu mogą być celowo uwodzone lub molestowane seksualnie przez mężczyzn będących pod wpływem radykalnych nauk islamskich. Wiele kobiet zaginęło w niejasnych okolicznościach, w tym te, które miały romans z muzułmanami. Należy pamiętać, że dzieje się to w środowisku, które charakteryzuje się silną kulturą honoru i wstydu oraz brakiem równowagi między muzułmańską większością a mniejszością chrześcijańską. Policja często pozostaje bierna na tego typy akty przemocy. Wiele kobiet uznaje się za zaginione. Chrześcijańskie dziewczęta, często małoletnie i pochodzące z ubogich rodzin, są podstępem nakłaniane do małżeństw. Kobiety nawrócone z islamu są zamykane w areszcie domowym, bite, a nawet zabijane w obronie „honoru” rodziny. Mężatkom grozi rozwód i utrata praw do opieki nad dziećmi.

Formy wywierania nacisku:

• uprowadzenie;
• odebrania prawa do opieki nad dziećmi;
• narzucenie reguł ubioru;
• wymuszone małżeństwo;
• uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• celowe uwodzenie;
• śmierć;
• przemoc fizyczna;
• przemoc psychiczna;
• przemoc seksualna;
• przemoc werbalna.

Mężczyźni

Bardzo mała liczba chrześcijan zajmuje wysokie stanowiska wojskowe i państwowe. Szczególnie na obszarach wiejskich młodzi mężczyźni mają trudności ze znalezieniem pracy, a przynależność religijna stawia ich w niekorzystnej sytuacji. Obciążenia wynikające z tej sytuacji odpowiadają za wzrost wskaźnika przemocy domowej i rozwodów. Islamiści wykorzystują trudności finansowe rodzin do nawracania młodszych mężczyzn na islam, wabiąc ich korzyściami finansowymi. Przywódcy kościelni, z których większość to mężczyźni, są szczególnie narażeni na przemoc (w tym zabójstwa), częściowo dlatego, że łatwo ich zidentyfikować jako chrześcijan.

Formy wywierania nacisku:

• nękanie ekonomiczne poprzez dostęp do zatrudnienia/nękanie w biznesie i miejscu pracy;
• uwięzienie przez władze państwowe;
• przemoc fizyczna;
• przemoc psychiczna.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wynik ogólny nie zmienił się w stosunku do ŚIP 2025 i wynosi 68 pkt. Spadek oceny za przemoc z 7,8 pkt do 6,3 pkt został zrównoważony wzrostem średniej presji z 12,1 pkt do 12,4 pkt w ŚIP 2025. Wzrost średniej presji jest spowodowany głównie pogarszającą się sytuacją gospodarczą w połączeniu ze zwiększoną presją rządu, który stara się zapanować nad niestabilną sytuacją, a tym samym zaostrza konflikt między muzułmanami a chrześcijanami. Spadek wskaźnika przemocy nie odbiega od średniego wzorca przemocy w kraju, co oznacza, że egipscy chrześcijanie nadal narażeni są na bardzo wysoki poziom przemocy. Co najmniej 2 chrześcijan zostało zabitych, a co najmniej 46 zostało zaatakowanych. Ponadto presja ze strony rządu wzrosła jeszcze bardziej w przypadku chrześcijańskich konwertytów ze środowisk muzułmańskich. Wielu z nich trafiło do aresztu i doświadczyło fizycznej przemocy z rąk funkcjonariuszy egipskich służb bezpieczeństwa. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Egiptu.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Spis treści

8. Przemoc

Tabela obejmuje tylko kilka kategorii przemocy na tle wyznaniowym w okresie sprawozdawczym – szczegółowe wyniki znajdują się w sekcji przemoc w Pełnym Dossier Kraju. Ponieważ wiele incydentów nie jest zgłaszanych, poniższe liczby należy rozumieć jako wartości minimalne. Jeśli nie można było dokładnie określić liczy przypadków, podano symboliczną liczbę w zaokrągleniu (10, 100 lub 1000*). Dane rzeczywiste mogą być dużo wyższe. To samo dotyczy liczb 10 000*, 100 000* oraz 1 000 000*.

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Grudzień 2023: Kilka domów należących do koptyjskich chrześcijan w Al-Azeeb w gubernatorstwie Minya w Górnym Egipcie zostało podpalonych przez grupę mieszkańców wioski. Atak nastąpił po tym, jak chrześcijanie otrzymali pozwolenie na budowę kościoła i zaczęli kłaść fundamenty pod budynek (Christian Solidarity Worldwide, 20 grudnia 2024).

Styczeń 2024: 6 stycznia 2024 roku (koptyjska Wigilia Bożego Narodzenia) tymczasowy budynek kościoła został podpalony w Misha'at Zaafaranah, Abou Qarqas, gubernatorstwo Minya (Christian Solidarity Worldwide, 11 stycznia 2024). Pięć lat wcześniej, na początku stycznia 2019 roku, budynek został zamknięty ze względów bezpieczeństwa przez policję w następstwie przemocy tłumu i lokalnych muzułmanów domagających się zaprzestania wszelkiej działalności kościelnej odbywającej się w budynku. 

Kwiecień 2024: 13 kwietnia 2024 roku w dzielnicy Imbaba w Gizie w Kairze 34-letni ojciec dwójki dzieci Walid Mamdouh został napadnięty i śmiertelnie ugodzony nożem przez sąsiada i jego kuzynów na oczach żony i dzieci. Walid sprzeciwił się wyrzucaniu śmieci przed jego sklepem przez napastnika. Sprawca jest znanym ekstremistą islamskim i już wcześniej sprawiał kłopoty chrześcijanom w okolicy (Copts United, 16 kwietnia 2024).

Życie prywatne

Kluczowe orzeczenie Sądu Administracyjnego w Kairze z 2008 roku stwierdza, że wolność praktykowania własnej religii podlega pewnym ograniczeniom, a konwersja z islamu na inną wiarę narusza zasady islamu i jest niedozwolona. Znane są przypadki chrześcijan aresztowanych lub napadniętych za rzekomą obrazę islamu w mediach społecznościowych. Bardzo łatwo jest zostać oskarżonym o bluźnierstwo, dlatego większość chrześcijan powstrzymuje się od rozmawiania o tym, w co wierzą, z ludźmi, których nie znają lub którym nie ufają. Społeczna wrogość wobec konwertytów jest bardzo wysoka i nawet pogłoski o konwersji mogą prowadzić do przemocy ze strony tłumu, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Konwersja jest wstydem dla rodziny, która często wyrzuca konwertytów i zmusza ich do rekonwersji. Wiele osób utrzymuje swoją konwersję w tajemnicy. Chrześcijanie w Górnym Egipcie unikają eksponowania symboli religijnych, takich jak krzyże w samochodach, z obawy przed prześladowaniami. Większość, jeśli nie wszyscy, koptyjscy chrześcijanie noszą wytatuowany krzyż na przedramieniu, używany do rozpoznania przy wejściu do kościoła. Dzięki temu stają się łatwym celem i padają ofiarą dyskryminacji.

Życie rodzinne

Konwertyci z islamu na chrześcijaństwo nie mają możliwości zmiany wyznania w dowodzie osobistym. Wyznanie ojca jest automatycznie przenoszone na dziecko, więc dzieci konwertytów są uważane za muzułmanów. Zgodnie z prawem szariatu chrześcijanin nie może poślubić muzułmanki. W przypadku przejścia na chrześcijaństwo jednego z małżonków, rodzina naciska na rozwód. Nawet jeśli nie dojdzie do rozwodu, konwertyta traci prawo do dziedziczenia i opieki nad dziećmi zgodnie z prawem szariatu. Islam dominuje w systemie szkolnictwa. Dzieci chrześcijan koptyjskich mają w szkole lekcje religii chrześcijańskiej, ale nadal muszą uczyć się literatury islamskiej i Koranu w ramach programu nauczania. Niekiedy szkoły nie oferują zajęć religii chrześcijańskiej, a uczniowie chrześcijańscy muszą uczęszczać na zajęcia z religii islamskiej. Można tego uniknąć w prywatnych szkołach chrześcijańskich, ale oczywiście nie wszystkich stać na posłanie dzieci do takich szkół.

Życie w społeczeństwie

Dyskryminacja w zatrudnieniu jest szeroko rozpowszechniona. Chrześcijanie nie są zatrudniani w służbach wywiadowczych, niedostępne są dla nich wysokie stanowiska w armii i są niedostatecznie reprezentowani na wysokich stanowiskach państwowych. W ostatniej dekadzie w narodowej drużynie piłkarskiej nie było ani jednego chrześcijańskiego zawodnika, choć chrześcijanie stanowią ponad 9% populacji. Dyskryminacja doprowadziła do dużej aktywności przedsiębiorczej wśród chrześcijan, ponieważ nie mogą oni liczyć na zatrudnienie w instytucjach państwowych oraz przez prywatnych pracodawców.

Presja i dyskryminacja chrześcijan wzrasta na obszarach biednych i wiejskich, zwłaszcza w Górnym Egipcie. Lokalne grupy islamistów wiedzą, gdzie mieszkają chrześcijanie, i stale ich kontrolują, aby nie dopuścić do ewangelizacji lub obrazy islamu. W ostatnich latach odnotowano kilkanaście przypadków ataków na chrześcijan za rzekomą obrazę islamu lub rzekomy związek z muzułmańską kobietą. Obecność policji i egzekwowanie prawa na obszarach wiejskich bywa niewystarczające, dlatego napaści często pozostają bezkarne. Na szczeblu państwowym agencje bezpieczeństwa i wywiadu szpiegują konwertytów i próbują zmusić ich do dostarczania informacji na temat działalności wspólnot. Kobiety, które nie zasłaniają włosów, w tym chrześcijanki, są szczególnie narażone na molestowanie seksualne.

Życie w państwie

Artykuł 64 konstytucji stanowi, że „wolność wyznania jest absolutna”, a jednak konwertyci z islamu nie są chronieni przez prawo. Członkowie zarejestrowanych Kościołów mogą swobodnie zarządzać swoimi prawami dotyczącymi statusu osobistego i spraw religijnych, ale w sprawach między muzułmaninem a niemuzułmaninem obowiązuje prawo szariatu. Konwertyci, którzy próbują zalegalizować zmianę wyznania, muszą być przygotowani na to, że zostaną przesłuchani i mogą zostać oskarżeni o bluźnierstwo. Konsekwencją domniemanego bluźnierstwa i występowanie przeciwko rządowi mogą być aresztowanie, tortury i kara więzienia. Złe traktowanie konwertytów przez członków rodziny jest uważane za wewnętrzną sprawę rodziny i dlatego nie podlega karze.

Życie w Kościele

Kościoły rzadko przyjmują konwertytów, aby uniknąć oskarżeń o prozelityzm, co mogłoby prowadzić do rozruchów społecznych lub zamknięcia kościoła przez państwo ze „względów bezpieczeństwa”. Policja i agencje wywiadowcze mają prawo zażądać harmonogramu wszystkich imprez i wydarzeń organizowanych przez kościoły. Są także uprawnione do odwoływania imprez pod pretekstem ochrony bezpieczeństwa narodowego. Policja w cywilu czasami uczestniczy w nabożeństwach, aby kontrolować to, co się mówi. Wspólnoty spotykają się z utrudnieniami, a nawet przemocą, gdy próbują zalegalizować budowę kościoła zgodnie z ustawą o budownictwie kościelnym z 2016 roku. Od czasu wprowadzenia ustawy udało się jednak zalegalizować ponad 3500 kościołów, co zostało uznane za bezprecedensowy krok w historii Egiptu. W niektórych regionach można organizować imprezy kościelne na zewnątrz, jednak wiele wspólnot tego nie robi, ponieważ mogą być one interpretowane jako prowokacja wobec islamu.

Spis treści

9. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Egipt zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR);
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR);
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT);
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW);
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Egipt nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

• Sprawcy przemocy wobec chrześcijan pozostają bezkarni (Art. 2 ICCPR);
• Chrześcijanie są bezpodstawnie oskarżani i karani za bluźnierstwo (Art, 18 i 19 ICCPR);
• Dzieci konwertytów chrześcijańskich są z automatu rejestrowane jako muzułmanie (Art. 18 ICCPR i Art. 14 CRC);
• Chrześcijanie spotykają się z dyskryminacją w zatrudnieniu publicznym i prywatnym (Art. 26 ICCPR);
• Kościoły napotykają szereg przeszkód podczas procedury ubiegania się o rejestrację lub pozwolenia na budowę (Art. 21 i 26 ICCPR);
• Chrześcijanki, szczególnie na obszarach wiejskich, padają ofiarą celowego uwodzenia, aby nakłonić je do małżeństwa z muzułmanami (Art. 23 ICCPR; Art. 16 CEDAW i Art. 10 ICESCR);
• Chrześcijanie są zabijani przez członków organizacji terrorystycznych (Art. 6.1 ICCPR).

Spis treści

10. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Inne grupy religijne, które spotykają się z nietolerancją, dyskryminacją i prześladowaniami w Egipcie, to muzułmanie szyiccy i suficcy, bahaici, mormoni i świadkowie Jehowy. Muzułmanie szyiccy są atakowani zwłaszcza przez sunnickich bojowników, co sprawia, że otwarte wyznawanie i praktykowanie wiary jest dla nich niebezpieczne. Władze odmawiają uznania mormonów, bahaitów i świadków Jehowy, co utrudnia im posiadanie miejsc kultu. Misjonarski zapał i związana z nim działalność takich grup uważane są za nielegalne, a ich zwolennicy spotykają się z wrogością zarówno ze strony urzędników państwowych, jak i społeczeństwa, w tym egipskich chrześcijan. Ateiści także są narażeni na przemoc, zwłaszcza osoby aktywne w sieciach społecznościowych.

Spis treści

11. Open Doors w Egipcie

We współpracy z lokalnymi kościołami i innymi organizacjami partnerskimi Open Doors wspiera Kościoły wszystkich wyznań w Egipcie poprzez różne ośrodki służby rozsiane po całym kraju od północy do południa. Służymy różnym grupom wiekowym poprzez długoterminowe programy, w tym duszpasterstwo młodzieży, kursy czytania i pisania oraz pomoc medyczną.

Spis treści

12. Przypisy

• Niniejszy dokument został przygotowany w oparciu o bardziej szczegółowe Dossier Kraju przygotowywane corocznie przez World Watch Research (WWR), dział badawczy Open Doors International. Zezwala się na wykorzystywanie i bezpłatne rozpowszechnianie dokumentu pod warunkiem podania źródła, tj. © 2025 Open Doors International.
• Wszystkie krótkie profile krajów są dostępne w zakładce „Advocacy resources” na stronach poświęconych badaniom Open Doors International, wraz z bardziej szczegółowymi pełnymi dokumentami krajowymi i najnowszą aktualizacją metodologii ŚIP: www.opendoors.org/en-US/research-reports/. Są one również dostępne na stronie Open Doors Analytical: https://opendoorsanalytical.org/; (hasło: freedom).
• Okres badawczy dla ŚIP 2025: 1 października 2023 – 30 września 2024.